11 Najlepszych miejsc na Bałkanach i w południowej Europie

Wpis powstał pod wpływem pytania, które padło podczas rodzinnego spotkania w Rzymie – co nam się najbardziej podobało w trakcie wyprawy po bałkańskiej części europy? Ciężko było na nie jednoznacznie odpowiedzieć, bo każdemu z nas zapadły  w pamięci różne miejsca, a było ich jednak sporo. Dlatego postanowiłam, że zbiorę te najpiękniejsze (i najciekawsze) punkty naszego pierwszego etapu podróży i stworzę z nich listę, która może i Was zainspiruje do odwiedzin w tych zakątkach Ziemi 🙂 No to zaczynamy!

Od najsłabszego 😉

11. Prisztina, stolica Kosowa (tu znajdziesz wpis o podróży przez Kosowo!). Prisztina znajduje się w naszym zestawieniu ze względu na to, iż oferuje o wiele więcej niż się od niej oczekuje. Prężnie się rozwija i wydaje się być całkiem w porządku miejscem do życia (nie to, żebyśmy chcieli, ale jest tam lepiej niż sądzicie 😉 ), zwłaszcza jak na fakt, że jeszcze kilka lat temu była całkowicie w budowie i że Kosowo dopiero od kilku lat buduje swoją pozycję na mapie świata (a i tak nie jest uznawane przez niektóre kraje). A poza tym mają tam przepyszne i tanie jedzenie 🙂 (zamiast robić jedzenie w domu opłacało się wyskoczyć do knajpki 🙂 ).

Od lewej: Biblioteka Narodowa, osiedle, główny deptak

10. Skopje, stolica Macedonii (dowiedz się więcej, jak było w Macedonii). Miasto specyficzne, ciekawe, dziwne. Wszędzie w centrum olbrzymie posągi, budynki i mosty stylizowane i nawiązujące do okresu starożytności (Skopje odbudowuje się po trzęsieniu ziemi i podkreśla historię kraju, gdzie tylko może). Warto wspomnieć, że w Skopje jest też część orientalna (targi, knajpki, meczety). Z dala od centrum znajdziemy zarówno miejsca spacerowe jak i wielkie, komunistyczne bloki w bardzo wymyślnych, trochę futurystycznych formach. Wybierając się do Macedonii warto mieć na uwadze możliwość odwiedzin Skopje.

Od lewej: Most Sztuki, widok na centrum, częściowo opuszczone blokowisko

9. Sarajewo, Bośnia i Hercegowina (kliknij i przenieś się na bośniackie stepy). Zdziwieni? Sarajewo zasługuje na to, aby było o nim głośno. Podnosi się po tragedii jaką była wojna na Bałkanach w latach 90. XX w. I chociaż żyje się tam ciężko (chociażby ze względu na to, że ludzie w większości przypadków pracują na dwa etaty albo prowadzą we dwie osoby sklepy czynne całą dobę cały tydzień), to sądzę, że wkrótce Sarajewo będzie w stanie zapewnić swoim mieszkańcom dobry poziom życia. Ale to też po prostu bardzo ciekawe i klimatyczne miasto, trochę europejskie trochę wschodnie, trochę nowoczesne a trochę tuż powojenne. (A co ciekawe w Rzymie mają takie same tramwaje jak w Sarajewie. Przypadek? 😉 )

Od lewej: meczet i część rynku, widok na miasto, uliczka w orientalnym centrum

8. Matera we Włoszech (więcej o bella Italia pod tym linkiem). Nie może jej zabraknąć, to niezwykłe kamienne miasto w środku zwykłego włoskiego miasta, jakich wiele. Ale wystarczy, że zejdziemy po kamiennych schodkach, poziom niżej niż nowoczesny deptak i zanurzamy się w zupełnie innym świecie, chociaż dzisiaj pełnym ekskluzywnych restauracji i hoteli, ale mimo to niezwykłym, zwłaszcza, gdy poznamy odrobinę historię.

Widok na Sassi, Matera

7. Alpy (austriacki tydzień wyprawy rowerowej – klik). Chyba każdy, kto widział, zgodzi się, że robią niesamowite wrażenie, a my nie byliśmy jeszcze w obrębie tych najwyższych (tzn. ja nie byłam). Bardzo wysokie, majestatyczne góry, których wierzchołki pokryte są lodem, nawet w środku lata. A do tego jeszcze dane nam było zobaczyć lodowiec Dachstein (mieliśmy na niego widok z namiotu, na kempingu w Austrii). Efekt wow gwarantowany, zwłaszcza przy zachodzie słońca 😉 (A w samej Austrii warto odnotować jeszcze uroczy Hallstatt! 🙂 )

Od lewej: Hallstatt, Alpy Juliijskie, Dachstein na wielkim zbliżeniu

6. Słowenia (klik!). Sama w sobie bardzo mnie urzekła. Malutki kraik z pięknymi Alpami, kawalątkiem morza (uroczy Piran), soczystą zielenią traw, szemrzącymi strumieniami, wodospadami, ładną pogodą. Fajne miejsce na urlop! 🙂

Od lewej: część górska, Kobarid, Piran i wybrzeże

5. Polignano a Mare we Włoszech (przenieś się na słoneczne wybrzeże Italii). Miasteczko na klifie, które wygląda jakby unosiło się nad turkusową wodą Morza Adriatyckiego, domy zbudowane są z piaskowej cegły, wyglądają jakby były częścią klifu. Ale miasto nie tylko z oddali wygląda uroczo, bo spacerując po nim widzimy niesamowicie misterne małe podwóreczka, poprzytulane do siebie kamieniczki, każda inna, na innym poziomie i w nieco innym stylu, ale każda zadbana, a wszystkie razem w jakiś sposób tworzą spójną całość. Kolorowe napisy, ceramiczne dekoracje, kwiaty i ozdoby. To miejsce jest niezwykłe i ma bardzo wiele uroku.

Polignano a Mare, Włochy

4. Jeziora Plitwickie w Chorwacji (O tym, jak Chorwacja dała nam popalić przeczytasz tutaj). Trzeba przyznać, że jest to klasa sama w sobie, nawet podczas niepogody (ale wtedy turystów jest najmniej a i tak za dużo 😉 ). Bardzo duży, zielony obszar, gdzie wszędzie jest woda – wodospady (jedne koło drugich), strumyki i strumienie, jeziora. Chodzimy po drewnianych mostkach, nad wodą albo tuż obok strumieni, świetne miejsce. Uwaga, dobrze skorzystać z toalety przed wejściem 😉

Jeziora Plitwickie, Chorwacja

3. Grecja (link do greckiego top ten!). Chyba stała się moją miłością, po Majorce 😉 W Grecji absolutnym hitem były klify i Kanał Miłości na Korfu, a na Zakynthos Zatoka Wraku. Na lądzie zaś, w północnej części kraju, olbrzymi i głęboki Wąwóz Vikos, no i oczywiście Meteory, absolutny must see 😉 Nie może też zabraknąć greckiego zwycięzcy – plaży z widokiem na archipelagi (Chorwacja może się schować :P). Jak ja uwielbiam ten kraj 🙂  (tutaj link do pierwszej części podróży przez Grecję, a tutaj druga część wyprawy rowerowej po Helladzie).

   

   Od lewej: Klify i Kanał Miłości na Korfu, Zatoka Wraku Zakhyntos, Ląd: Meteory, Wąwóz Wikos, wybrzeże

   2. Rzym (nasze pierwsze wrażenia przeczytasz pod tym linkiem). Oczywista oczywistość, właściwie jest poza skalą, bo nie ma niczego, co można by do niego porównać. Centrum miasta to żywa historia starożytności, która wciąż robi niesamowite wrażenie, a spacerując po uliczkach Wiecznego Miasta zawsze możesz odkryć coś niezwykłego. Ponadto jest tu 400 kościołów do których naprawdę warto zaglądać, bo możecie trafić na prawdziwe perełki architektury i sztuki. Poznaj 16 rzymskich ciekawostek!

Od lewej: widok w stronę Watykanu, Villa dei Quintili, panorama Rzymu, Forum Romanum

1. Przełom rzeki Uvac w Serbii (o tym, jak zmarzliśmy w Serbii przeczytasz tutaj). Co tu dużo opowiadać, spójrzcie na zdjęcia. Miejsce nas oszołomiło i jest zdecydowanie naszym numerem jeden. Nie byliśmy w Ameryce, ale sądzimy, że może się mierzyć z Wielkim Kanionem. Ogrom przełomu i te meandry rzeki sprawiają, że Uvac zapiera dech. Co ciekawe jest zupełnie niepopularny turystycznie, ciężko do niego trafić a pobliska Sjenica jest ledwo zipiącym miasteczkiem, które mogłoby zbijać fortunę na przyjezdnych. Tak się jednak nie dzieje. Podajemy Wam koordynaty, może kiedyś się zapuścicie w tamte tereny: GPS: 43.360734, 19.961653

Przełom rzeki Uvac

Warto też dodać, że na uwagę zdecydowanie zasługuje bośniacki Mostar i wybrzeże Czarnogóry, ale w związku z faktem, że odwiedziliśmy te miejsca kilka lat temu, to teraz nasza trasa wiodła inaczej. Zaskoczeniem była też cała Albania, która okazała się bardzo przyjemnym krajem (link do podróży przez Albanię) 🙂

A na koniec bonus. Negatywne wyróżnienie dla Serbii, która ma wielki potencjał a koncertowo go marnuje… Niestety, przykro patrzeć na te wszystkie śmieci i ogólne zaniedbanie kraju 😦

Mamy nadzieję, że Ci co szukają inspiracji na najbliższy urlop, to dzięki temu podsumowaniu już ją znaleźli 😉

Natalia i Mikołaj

Rzym albo śmierć 😉

Grecja błękitno – oka*

Kilka lat temu zapytani o Grecję powiedzielibyśmy: „oliwki, Olimp, Santorini no i starożytność” ;). A potem, w 2016 roku, pojechaliśmy do Grecji na wyprawę. Trochę z braku lepszych pomysłów, trochę dlatego, że M. miał tam niezdobyte przełęcze, a trochę dlatego, że urlop wypadł nam na początku jesieni, więc chcieliśmy, aby było jeszcze ciepło (wyspy Kanaryjskie odpadły z powodu zbyt wysokich cen promów pomiędzy nimi). No i przepadliśmy. Najpierw była Kreta a potem Peloponez i wróciliśmy zakochani w Grecji.

Canal D’amour, Korfu

Kiedy zakończyliśmy trasę po poprzednich krajach bałkańskich i przyszła pora na Helladę, czuliśmy, że to będzie najpiękniejszy odcinek tego etapu naszej wyprawy (do spółki z Włochami, ma się rozumieć 😉 ). No i nie myliliśmy się, na początek padło Korfu, do którego przedostaliśmy się z albańskiej Sarandy.

Kliknij i przeczytaj o Albanii więcej.

W drodze na Korfu

Korfu objechaliśmy w dwa dni, niestety. Chętnie byśmy zostali w Kerkyrze dodatkowy dzień przeznaczony na snucie się po wąskich uliczkach i smażenie pyszczków nad morzem, ale przez nasze przeziębienie i dłuższe niż planowane dni odpoczynkowe czuliśmy, że potrzebujemy trochę nadrobić czas, dlatego z żalem opuściliśmy wyspę. Korfu nas oczarowała. Głównie olbrzymimi, piaskowymi klifami na Plaży Logos, Przylądkiem Drastis (kolejne klify) i Kanałem Miłości. Szczęki nam opadły, co tu dużo mówić. Ale Korfu miała też dla nas prawie puste główne drogi, wijące się wśród gęstych, starych gajów oliwnych, cichych miasteczek na zboczach gór, pełnych zapachu śródziemnomorskich roślin. Fan ta sty cznie 🙂

Klify na Korfu

Kanał Miłości, Korfu

Po rewelacjach tej małej wysepki przyszedł czas na powrót na ląd; prowincję Epiru i wąwóz Vikos. Okolica jest bardzo górzysta więc dotarcie tam kosztowało nas sporo wysiłku, ale było warto. Wąwóz oszałamia swoją wielkością, zresztą to najgłębszy kanion na Ziemi! Uznany za taki ze względu na największy stosunek głębokości do szerokości między ścianami na krawędziach. Ma 12 km długości, 900 m wysokości i 1100 m odległości między brzegami. Niestety nie podjechaliśmy do wsi Vikos ani Oxii, które są wymieniane jako punkty widokowe, a do miasteczek Megalo i Mikro Papingo. Vikos i Oxia to już byłoby nadto przewyższeń, więc zrezygnowaliśmy, nie zeszliśmy też na dno kanionu, żeby się wybrać na pieszą wycieczkę, bo trochę nam się nie chciało 😉 a na dnie nie było niczego innego niż zwykle w takich miejscach. Za to wybraliśmy się na spacer po Papingo Rock Pools. To naturalne baseny, taki mały kanionik. Niestety wody było niewiele, więc z naszych nadziei na kąpiel nic nie wyszło, ale za to przeszliśmy się prawie dnem rzeki. Kolejne świetne i bardzo ciekawe miejsce 🙂

Vikos, Grecja

Papingo Rock Pools, Epir, Grecja

W dalszej drodze spaliśmy między innymi w miasteczku Metsovo, na 1200 metrach npm. Miasteczko okazało się urocze. Kamienne domki i uliczki, drewniane wykończenia. Pełne hoteli i sklepów z pamiątkami. Jakim cudem to miejsce, pośrodku niczego,  nie mające nic, co przyciągałoby turystów, miałoby z nich żyć? Do tej pory za bardzo nie wiemy, ale było tam bardzo przyjemnie. Poranek z Metsova to przełęcz Katara Pass, na której trochę nas wywiało, ale za to z niej do naszego kolejnego celu było już prawie tylko w dół.

Widok na Metsovo i widok z przełęczy Katara Pass

A następnym punktem na trasie były Meteory i Kalambaka, która okazała się bardzo turystycznym miasteczkiem z wieloma kwaterami, hotelami i campingami. Ostatecznie wybraliśmy przez booking hotel, trochę żałując, bo okazało się, że wieczory i poranki były w te dni dostatecznie ciepłe, żeby dać radę pod namiotem. No ale o tej porze roku to zawsze jest loteria, o ile dzień jest słoneczny i bardzo ciepły, to kiedy tylko słońce się chowa, często robi się chłodno.

Meteory

W każdym razie zadekowaliśmy się w Kalambace i następny dzień poświęciliśmy na przejażdżkę po Meteorach i odpoczynek. Meteory zaś nas absolutnie urzekły, wspaniałe miejsce, w dodatku niezbyt trudne do zdobycia rowerem (byli też i tacy, którzy je „zaliczali” pieszo – droga po klasztorach to około 20 km, z ponad 200 metrów nad poziomem morza trzeba się wspiąć na niecałe 600). Mimo, iż nasze odwiedziny tu wypadły pod koniec października to turystów było i tak sporo, nie chcę wiedzieć co tu się dzieje w sezonie 😉 A warto być tutaj właśnie o tej porze, kiedy ludzi jest mniej, a słońce nadal mocno grzeje.

Meteory

Meteory okazały się cudownym, przepięknym miejscem, które z czystym sumieniem możemy polecić każdemu 🙂 Na naszej trasie w tym tygodniu znalazł się jeszcze Volos.

Widok na Volos spod palm B-)

Z Kalambaki prowadzi do niego droga przez nudne, płaskie tereny, chociaż w pewnym momencie urozmaicone polami bawełny. Nawet nie wiedzieliśmy, że uprawia się ją Europie. Akurat trwały zbiory i wszędzie było mnóstwo bawełnianych kłaczków, a pola usiane były suchymi badylami z kłębkami waty. W sumie miła odmiana po ciągłych górach, ale pewne zmęczenie fizyczne, od kilku dni ciężkie trasy, oraz znużenie (ile można jechać przez żółte równiny pod wiatr?), sprawiły, że w Larissie, która była na naszej trasie, zdecydowaliśmy się wsiąść w pociąg. Przejechaliśmy 80 kilometrów, więc zapracowaliśmy 😉

A tu bawełenka 🙂

Ale wystarczyło, że M. wspomniał naszą bośniacką przygodę sprzed kilku lat, kiedy to pociąg stał w polu tak długo, że szybciej byśmy byli rowerami na miejscu niż tamtą koleją, a okazało się, że nasz aktualny pociąg jest popsuty… na szczęście podstawili nowy skład, tylko po pół godzinie, i telepakiem jakoś dotarliśmy nad morze 😉 Volos miał być piękny, a okazał się dość zwyczajny. Zwyczajne greckie miasto nad morzem. Pięknie wygląda z daleka (białe domki na wybrzeżu), z bliska nie robi wrażenia. Wylądowaliśmy ostatecznie kawałek za miastem (5 km) w hotelu z widokiem na górę, na „zapleczu” miasta (po zmroku wygląda wspaniale, całe w kolorowych światełkach miasteczek), i morze. Szkoda tylko, że ze słabym Internetem. Dość często Internet w przybytkach w których nocujemy, jest marnej jakości.

Morze jesienią wciąż ciepłe

W każdym razie pierwszy grecki tydzień minął nam bardzo przyjemnie, trochę nas jeszcze otrzaskało słońce 😉 A Lidle (które nareszcie się pojawiły!) żywią nas najlepszymi na świecie jogurtami greckimi i słodkimi „kopertkami” wypełnionymi greckim budyniem waniliowym, pycha! Oraz fasolakią, czyli zieloną fasolką w sosie pomidorowym, mniam 😀

Chcesz więcej Grecji? Znajdziesz ją w liście rzeczy, które kochamy w Grecji (klik) oraz w linku o pozostałej części trasy po Helladzie (klik) 🙂

•  Marmur-biały C.K Norwid

http://literat.ug.edu.pl/cnwybor/012.htm

Czy Albania da się lubić?

W związku z tym, że w Grecji planujemy być więcej niż jeden tydzień, to postanowiłam przybliżyć Wam jeszcze trochę Albanię. Bo to chyba „najdzikszy” z krajów na naszej trasie (może poza Kosowem?) i najbardziej obrośnięty w stereotypy.

Bunkrów Ci w Albanii dostatek 😉

Dni w podróży albańskimi szosami mijały nam bez żadnych ekscesów czy innych dziwnych zdarzeń. Pogoda się uspokoiła i była wreszcie taka, jak miała być, czyli umiarkowane upały (tak do 30 stopni) i cień w którym było dość chłodno (a nie gorąco, zamiast upalnie, jak to zwykle w sezonie letnim na południu Europy), bezchmurne słońce, woda w morzu ciepła (nie to żebyśmy się jakoś namiętnie kąpali, ale stopki zamoczyć zawsze chętnie).

Zamoczone stopki na albańskim wybrzeżu

Jakość asfaltu głównych dróg była znakomita a ruch samochodowy umiarkowany albo nawet nieduży. Kierowcy jeżdżą nie gorzej niż w pozostałych częściach Bałkanów. Co prawda trochę nas drażni ta ich wschodnia maniera trąbienia na nas w geście pozdrowień, ale też już przywykliśmy. Aczkolwiek to wcale nie jest takie miłe, a często nieźle potrafi przestraszyć, albo człowiek się naprawdę zastanawia czy ma uciekać na pobocze, czy co innego ze sobą zrobić.

Kwatery okazały się bardzo tanie (kempingów i tak nie było), mniej więcej w cenie maksymalnie do 20 euro, ich  standard niczym w zasadzie nie odbiegał od europejskiego, więc miło było w nich spędzać wieczory.

Jednak były pewne zdarzenia, które nie pozwalały nam zapomnieć, gdzie jesteśmy 😉 Zacznijmy od śmieci. Jest tu zapewne lepiej niż kilka lat temu, kiedy to relacje z tego kraju przepełniały obrazy stosów śmieci walających się w każdym miejscu i wysypujących się z kubłów. Rzeczywiście, śmieci jest dużo. Rozwłóczone przy drodze, wyrzucone na stertę gdzie popadnie. Na przykład na własnym pastwisku czy w ogrodzie.  Ale nie jest tego więcej niż w innych krajach bałkańskich (nie licząc zdechłego osła bez nogi, który leżał przy drodze – sic!), za to jest mniej rozjechanych psów i kotów. To zupełnie inna mentalność, brak świadomości. Przyznam, że mnie to bardzo męczy, ale nie jest tak, że w Albanii jest najgorzej. Natomiast w nadmorskich kurortach śmieci jest w ogóle niewiele, miasta są raczej zadbane i czyste.

Albańskie miasto

Zwierzęta. Na całych Bałkanach są stada wędrujących bez opieki psów i kotów. Czasem to rzeczywiście stada, a czasem pojedyncze sztuki. Nie wiadomo co gorsze, czy zabiedzone czy rozwścieczone i szczekające za rowerem… w każdym razie w Albanii pojawiają się jeszcze osiołki, które pasą się przy szosie. Czasami ciągną wozy, a czasami są ujeżdżane. Obok koni czy mercedesów osły to podstawowy środek transportu. Bardzo egzotyczny widok 😉 częsty zwłaszcza na wsiach i w małych miasteczkach.

Osiodłany osiołek

Są też oczywiście krówki, kózki i stada owiec, które beztrosko sobie spacerują po ulicach, albo wyłażą prosto pod koła 😉

Kwatery. Spaliśmy zarówno w hotelach jak i mieszkaniach. Ceny były niskie a standard wszędzie dobry. Gdyby nie liczyć pewnych niedogodności. W jednym z hoteli nie było ciepłej wody, nawet po naszej interwencji doczekaliśmy się ledwo letniej. Nikt nie chciał nam w to uwierzyć ani przyjść do nas i sprawdzić, co rzeczywiście leci z kranu. Przez nasze skargi straciliśmy w oczach właściciela, który początkowo był nami i naszą podróżą zachwycony 😛  W drugim hotelu mieliśmy ciągłe problemy z wifi… a w domu, w którym zatrzymaliśmy się na trzy dni (z powodu mojego przeziębienia) braki wody. Woda była tylko rano i wieczorem… (w sumie to i tak nieźle! :p). Poza tym było strasznie głośno i ze wszystkich  stron dochodziły różnego rodzaju dźwięki. Życie całego budynku, budowa nowych wieżowców, dzieci płaczące, rzucające pieniążkami w domu nad nami (o kafelkową podłogę), uliczni grajkowie, niespełnieni piosenkarze, telepiące się na wietrze popsute żaluzje (nasze), szurające krzesła nad nami, wiercenie i tłuczenie, no wszystko.

Widoki. Bardzo nas Albania zaskoczyła. Spodziewaliśmy się jakiejś pustyni na końcu świata z  górami dookoła i stepami porośniętymi zżółkniętą trawą a dostaliśmy… góry i stepy porośnięte zżółkniętą trawą 😀 ale też całkiem nieźle prosperujące miasteczka i przepiękne widoki na wybrzeżu. Wcale nie dziwne, że Albania stała się modna. Krajobrazy  są piękne, pogoda wspaniała, ludzie bardzo sympatyczni a ceny zbliżone do polskich. Jeśli chodzi o krajobrazy, nawet te nadmorskie, to więcej jest tu drzew liściastych niż palm. Kurorty są dość mocno wybetonowane, a skaliste wybrzeża zabudowane blokami, które jednak mają pewien urok, a nie są takie monotonne jak w Polsce.

Jedzenie. W Albanii sprzedają najpyszniejszy chleb na świecie 😉 jak tu będziecie, to bierzcie tylko taki kwadratowy. Ma chrupiącą skórkę i pyszne, miękkie, chociaż nie „gumowate” wnętrze. A najlepsze jest to, że piekarnie otwarte są przeważnie od bladego świtu do godziny 22 i cały czas dostaniecie tu świeże pieczywo. Warzywa i owoce kupicie najlepsze tylko na straganach, w sklepach często nie ma ich wcale albo są marnej jakości. Jest też pewien specyfik który nam bardzo przypadł do gustu, nazywa się fergese me gjize to coś w rodzaju pasty z białego sera z pomidorami, papryką, oliwkami i zalane oliwą. To jedno z narodowych dań, jest ich kilka rodzajów. Podobno można w niej zapiekać mięso, sądzę, że nadaje się też do maczania mięsa, ale sama w sobie jest tak pyszna, że smarowaliśmy nią po prostu chleb i zagryzaliśmy włoską mortadelą z pistacjami albo albańskim serem (wszystkie słone jak sto diabłów :P). Pycha! 🙂

W Albanii więc miło spędziliśmy czas, chociaż przeziębiliśmy się (jakim cudem w czasie upałów…?) i przez kilka dni mieliśmy mały szpital na kółkach (dosłownie!). Ale powoli dochodzimy do siebie 😉

Saranda, Albania

Po Albanii zaś przyszła pora na Grecję 🙂

Natalia i Mikołaj

Rowerowy tydzień macedońsko – albański

Macedonia

Macedonia to kraj o nazwie do której, według Greków, prawa mają tylko Grecy, jako do historycznie greckiego obszaru (a państwo Macedonii obejmuje tylko jego część, zaś mieszkańcy nie są Macedończykami tylko ludnością słowiańską), w związku z tym inną, obowiązującą nazwą jest FYROM czyli Former Yugoslav Republic of Macedonia co znaczy Była Jugosłowiańska Republika Macedonii. Macedonia ma więc problem. Część krajów uznaje nazwę macedońską, a część fyromską. I trzeba uważać do kogo się mówi o tym państwie, zwłaszcza w przypadku Macedończyków i Greków.

W każdym razie do tego kraju wjechaliśmy zmarznięci i przemoczeni. W 2012 roku, gdy przekraczaliśmy granicę, upał był nie do wytrzymania a teraz założyliśmy na siebie po kilka warstw ubrań i wciąż szczękaliśmy z zimna.

Skopje

Najważniejsze jednak, że w naszej kwaterze był kaloryfer 🙂 W Skopje zaplanowaliśmy dwudniowy pobyt w dość miłym domku niedaleko centrum, w przyjemnej, cichej dzielnicy (nie licząc szkoły naprzeciwko kwatery, która w piątek nie dawała o sobie zapomnieć 😉 ).

Mieszkanko w Skopje

Pierwszy dzień, przy dość pochmurnej pogodzie, spędziliśmy na mieście, które nam bardzo przypadło do gustu. Po pierwsze dlatego, że przypomina Łódź (oczywiście nie w samym centrum i kilka lat temu, no i gdyby nie te góry na horyzoncie.. w zasadzie to wcale nie jest podobne :D), a po drugie bo jest inne od wszystkich stolic.

Skopje, akwedukt z I wieku n.e. Oczywiście musieliśmy na niego wleźć 😀

W 1963 roku trzęsienie ziemi zniszczyło około 80% zabudowy miasta. Rozpoczęto więc odbudowę. Pierwszy jej etap zakończył się w 1980 roku a drugi rozpoczął w 2010 roku i został nazwany projektem Skopje 2014. Wybudowano więc około 20 nowych budynków oraz wypełniono wolną przestrzeń pomnikami postaci związanych z krajem. Mieszkańcy nie byli zadowoleni, że państwo wydaje grube miliony na monumentalne budowle zamiast zadbać o potrzeby miasta (to widać chociażby po wyglądzie chodników i fasad bloków – są w kiepskim stanie) i dali upust swoim emocjom w kolorowej rewolucji, której ślady można odnaleźć na fasadach niektórych budynków.

Skopje

Skopje budzi więc bardzo wiele kontrowersji. Jedni uważają, że jest to stolica kiczu inni są zachwyceni. Nam się podobało, chociaż miasto wzbudzało czasem nasz uśmiech, bo jest jednocześnie patetyczne, trochę kiczowate, trochę „urwane z choinki”, ale bardzo ciekawe i ma dobrą atmosferę.

Natomiast druga twarz Skopje to Mały Istambuł. Tak nazywana jest muzułmańska część miasta. Druga w Europie po tej w Sarajewie. Małe, stare budyneczki, meczety, tureckie kawiarnie i herbaciarnie. A do tego fantastyczny bazar, na którym zaopatrzyliśmy się w diabelnie słone oliwki, sałatę (wreszcie! Sałaty nie widzieliśmy chyba od Austrii) i napatrzyliśmy się na kolorowe tony papryk, warzyw, przypraw i tureckich słodkości. Niestety, nawet tutaj nie mieli rzodkiewek 😛

Skopje, ślady kolorowej rewolucji i muzułmańska część miasta

Kanion Matka i wieczorne Skopje

Drugiego dnia wybraliśmy się do Kanionu Matka. Dojazd trochę dał nam w kość, bo okazało się, że trzeba się przedrzeć przez wąską, remontowaną szutrową drogę, zakorkowaną przez wielkie autobusy i smrodzące stare auta. Na szczęście z powrotem ruch zniknął jak ręką odjął. Sam kanion jednak nie zrobił na nas dużego wrażenia. Wzdłuż skał poprowadzona jest piesza ścieżka z której można podziwiać olbrzymie góry schodzące do wody. Miejsce ładne, chociaż niestety bardzo zaśmiecone 😦 Fajnie, że wejście było bezpłatne. Po tej wycieczce wieczorem wyskoczyliśmy jeszcze na miasto nocą. Budynki – nowopowstałe „zabytki” są specjalnie oświetlone (światłem kolorach macedońskiej flagi – czerwonym i żółtym), co nadaje im uroku. Bardzo nam się podobał pobyt tutaj, a i pogoda powolutku zaczęła się poprawiać.

Kanion Matka

Skopje wieczorem

Przygody z macedońskimi pociągami

Po przyjemnym pobycie w Skopje ruszyliśmy na pociąg do miejscowości Wełes, żeby oszukać pewien pagórkowaty kawałek trasy pociągiem. Pani w kasie nie chciała nam sprzedać biletów, bo koleje macedońskie nie przewożą rowerów, ale przekonaliśmy ją, żeby jednak to zrobiła, a gdy doszło co do czego, to konduktorzy nawet nie zwrócili na nas uwagi.

Tak bardzo, że wsiedliśmy do pierwszego wagonu, na pomoście, tuż za lokomotywą i nikt nam nie powiedział, że drzwi się nie zamykają (!) a te po drugiej stronie, że się nie otwierają… Zgadnijcie, po której stronie był peron w Wełesie, jeśli wszystkie po drodze były od strony otwartych drzwi? 😀 Musieliśmy więc zeskakiwać z pociągu na tory i po kolei zdejmować sakwy i rowery… ale daliśmy radę. Swoją drogą pociąg ze Skopje był w strasznym stanie, chyba nie czyszczony od czasów, gdy powstała Jugosławia… aż strach było czegokolwiek dotknąć, nie mówiąc o siadaniu w fotelach (ale i tak usiedliśmy).

Po pociągu i kilkudziesięciokilometrowej drodze po wzgórzach czekał nas podjazd w szutrze. Ciężko i długo nam się jechało, więc myśleliśmy z przyjemnością o drugim pociągu po zjeździe z przełęczy, w Prilepie. Tutaj też w kasie nas ostrzegali, że rowerów nie wolno przewozić, ale postanowiliśmy spróbować, jeszcze nigdy nie było przecież problemów.

Kiedy przyjechał pociąg, byliśmy miło zaskoczeni. Nowy, niskopodłogowy, dużo miejsca w przedsionkach. Ale na nasz widok zaraz wyskoczył na peron jakiś służbista krzycząc na nas, że z rowerami to nie, nie, nie. Nie można, nie wolno, nie i nie. Bo nie. Bardzo nieprzyjemny typ. Próbowaliśmy z nim rozmawiać, zwłaszcza, że skład był prawie pusty i miejsce naprawdę było, ale zdało się to na nic i ostatecznie  musieliśmy zwrócić bilety. Do Bitoli pozostawało do przejechania 40 kilometrów, na szczęście w płaskim terenie. Było już jednak po 17, więc zanim dotarliśmy na miejsce (po trochę ponad dwóch godzinach) to zrobiło się już ciemno. Na szczęście nocleg był przyjemny, łóżko szerokie i wygodne a pod nosem bar szybkiej obsługi, który serwował pyszne frytki z warzywami i pljeskawicą za 3 euro dwie porcje. Mniam! 🙂

Wjazd do Albanii

Rano, trochę obolali po wymagającym poprzednim dniu,  ruszyliśmy w stronę Albanii (przy okazji ratując żółwia przed rozjechaniem go na szosie). Dzień był wreszcie słoneczny, przed granicą drogi zrobiły się puste a okolica bardzo przyjemna, zaś po Albańskiej stronie nawet przepiękna.

Albania

Żółwik, ale jeszcze macedoński 😉

Kolejne dni w drodze minęły nam spokojnie. Trasa była łatwa a pogoda słoneczna. W zasadzie zrobił się nawet lekki upał, nareszcie! 🙂  Jechaliśmy wzdłuż Jeziora Ohrydzkiego, niestety po tej stronie nie jest już tak pięknie jak po macedońskiej, a Albańczycy nie potrafią zadbać o turystykę w swoim kraju. Komfort w hotelach owszem, ale kraj bardzo zaśmiecają i zaniedbują. I do tego te biedne psiaki szwendające  się wszędzie, które raz wyglądają lepiej, raz gorzej. Ale zawsze ich żal.

Na razie jednak we Vlorze złapała nas gorsza prognoza na piątek i sobotę oraz moje przeziębienie, postanowiliśmy więc je przeczekać przez dwa (ostatecznie jednak trzy) dni. Pogoda nawet nie była taka zła, ale albańskie przeziębienie dość paskudne, więc wyleżałam się z przyjemnością. Ten czas oczywiście nie był pozbawiony przygód, ponieważ okazało się, że nasz blok, jako jedyny w okolicy,  nie miał wody przez cały piątek (od 9 rano do 23 wieczorem), oraz pół soboty. A do tego bardzo cienkie ściany i budowa nowych bloków  z dwóch stron (mamy dwa balkony, każdy  wychodzi na inną budowę) dostarczają nam niezapomnianych,  różnorodnych wrażeń dźwiękowych (w tej chwili ktoś gdzieś śpiewa,  cały wczorajszy poranek dziecko w mieszkaniu nad nami rzucało pieniążkiem o kafelkową podłogę,  robotnicy wiercą i kłują ściany)  😛 Ach  te przygody… 😛

Jeszcze Wam opowiemy trochę o Albanii (przeczytaj post: czy Albania da się lubić?)  a tymczasem musicie wiedzieć, że mają tu najpyszniejszy chleb w całej Europie 🙂  szok 😉

Natalia

Kosowo, czy jest się czego bać?

Może najpierw kilka słów wstępu. Co Wam się kojarzy, gdy myślicie o Kosowie? Bo mnie, mimo, że jestem tu drugi raz, na myśl nasuwają się obrazy wojny i konfliktu oraz bieda.  Czy rzeczywiście tak jest?

Kosowo jest najmłodszym państwem w Europie, chociaż nie wszystkie kraje uznają jego niepodległość, ogłoszoną w 2008 roku. Stacjonują tu wciąż oddziały NATO, utrzymując delikatną równowagę pomiędzy państwami bałkańskimi. Żołnierze jeżdżą po ulicach w wojskowych i rządowych SUVach. Często można ich spotkać na drogach, w sklepach i knajpach.

Na murach znajdziemy napisy NATO go home. Podobno ludzie mają już dosyć tego, że wszystko dzieje się poza nimi, że nie mają na nic wpływu. To powoduje ich frustrację, a dodatkowo ostatnio Serbia podobno ostrzy sobie zęby na północne rejony kraju i myśli je zaanektować. Wszystko to sprawia, że atmosfera jest napięta i może się to źle skończyć. Jednak my nie odczuwaliśmy niczego takiego. Wręcz przeciwnie, było zaskakująco spokojnie i sympatycznie.

Północ Kosowa, droga z granicy w stronę Mitrowicy

Sam kraj jest bardzo podzielony. Przy granicy, już po kosowskiej stronie, napotkaliśmy dużą grupę uzbrojonych po zęby policjantów i pograniczników, natomiast północ Kosowa jest wciąż zdecydowanie serbska. Pierwsze, co widzimy, to wszechobecne flagi Serbii, powiewające na latarniach, na domach, namalowane na skale, na bilbordzie. Ale im bardziej wjeżdżamy w głąb kraju, tym flag serbskich jest mniej, aż znikają zupełnie po to, by zrobić miejsce albańskim. Flagi Kosowa pojawiają się tylko gdzieniegdzie. Na ulicach usłyszmy tylko język albański, ale co ciekawe prawie wszyscy mówią dobrze (albo przynajmniej nieźle) po angielsku (poza naszą gospodynią i gościem od którego kupowaliśmy obiad :P).

Wydaj się, że Kosowo chętnie przyłączyłoby się po prostu do Albanii, ale tego prawdopodobnie Serbia już by nie zniosła i rozpętałaby się kolejna wojna..

Serbowie nie chcą wpuszczać na teren kraju, gdy wjeżdżamy do niego z Kosowa. Nas to nigdy nie spotkało, ale samego M. już tak. Radą jest wjazd z państwa trzeciego, lub wyjazd z Kosowa na dowód – podobno można, ale nie próbowaliśmy. Do Kosowa poprzednim razem dostaliśmy się z Czarnogóry (na dziko 😉 przez zamknięte przejście na przełęczy Czakor, trochę się zdziwili na granicy kosowsko – macedońskiej, że nie mamy pieczątek wjazdu 😉 )

Kosowo, na horyzoncie góry przy granicy z Macedonią

Kosowska Prisztina

Miasteczka i wsie Kosowa są bardzo brzydkie i zaśmiecone, natomiast miasta przypominają stylem europejskie. Zwłaszcza Prisztina, która nas miło zaskoczyła, chociaż jednocześnie jest dość brzydka i  przypomina trochę duże blokowisko. Na ulicach jeden wielki korek, chaos i harmider, ale kierowcy przepuszczali nas i raczej nie próbowali rozjeżdżać. Widać, że miasto rozwija się bardzo prężnie i sprawia wrażenie całkiem przyjemnego do mieszkania.

Warto przy okazji zauważyć, że w Kosowie zarówno kobiety jak i mężczyźni są bardzo ładni  i gustownie ubrani oraz pachnący. Tak, za ludźmi unosi się tu prawie zawsze przyjemny zapach perfum lub płynu do płukania tkanin 😉

Prisztina, główny deptak (ten czerwony dywan to tylko chwilowe 😉 )

Budynek biblioteki narodowej, chyba najbrzydsza budowla na świecie

Kosowskie jedzenie

Jedzenie w Kosowie jest najlepsze na całych Bałkanach. Przynajmniej jak dotychczas. Prisztina pełna jest knajp, a zwłaszcza „czewaptorów” (qebatore), jak sobie je zwykliśmy nazywać 😉 takich barów szybkiej obsługi – smażalni mięsa, gdzie można zamówić różnego rodzaju mięso, w różnej postaci (czevapci, pljeskawice, wołowe szaszłyki, zawijane z serem czevapci itp.) z surówką lub grillowaną papryką i pieczywem (najczęściej w okrągłym chlebku w rodzaju pity). Do tego ayran (słony jogurt z domieszką wody). Pysznie i tanio.

Sklepy

W sklepach po pierwsze płacimy w euro. Po drugie jest tu spory wybór. Podobnie jak w Bośni. Po trzecie jest czarna herbata 😀

Ceny są trochę wyższe niż w Serbii i Bośni ale nadal niższe niż w Chorwacji (czy gdzieś jest drożej niż w Chorwacji? :P)

Prisztina, główny deptak

Przygody….

Opuszczając Serbię (tu przeczytasz jak tam było) jeszcze się łudziliśmy, że może dzień będzie do przyjęcia, chmury się trochę przecierały, nawet nieśmiało wychodziło słońce. Jednak pod koniec dnia, 30/40 kilometrów przed końcem, rozpadał się  deszcz… dojechaliśmy więc mokrzy i  zmarznięci (deszcz padał jeszcze długo w nocy) a do tego brudni. Totalnie zabłoceni i zapiaszczeni, bo pobocza w Kosowie są pełne piachu, ziemi, błota. Nie chcecie wiedzieć jak wyglądały nasze rowery po tym dniu…

W międzyczasie, zadowoleni, wysłaliśmy smsa do naszej gospodyni, o której godzinie będziemy na miejscu. Ale kiedy już dotarliśmy okazało się, że w domu nikogo nie ma… na szczęście pod klatką było otwarte WiFi (tu wszędzie są otwarte sieci :P). M. sprawdził z nudów pocztę a tam czekała na nas wiadomość, żeby się kontaktować pod innym numerem telefonu niż ten podany na booking.com. Skontaktowaliśmy się, poganiając biedną właścicielkę i wściekając się na siebie, że wybraliśmy sobie na jeden wieczór mieszkanie zamiast jakiegoś motelu, gdzie zawsze na recepcji ktoś jest.

W końcu jednak dostaliśmy się do domu i M. wyszedł po jedzenie. Niestety, kiedy dotarł do knajpy, którą sobie upatrzył, okazało się, że właśnie ją zamykają. Musieliśmy więc zadowolić się czymś w rodzaju fast fooda czynnego do północy. Problem jednak tkwił w tym, że obsługa nie znała za dobrze angielskiego i nie zrozumiała, że ma dać frytki z pljeskawicą i surówką z białej kapusty. Zrozumiała, że ma dać frytki z pljeskawicą w hamburgerowej bule tylko z surówką (bez innych warzyw, jak to bywa w hamburgerze). Odrobiną surówki… byliśmy głodni, dawno nie jedliśmy nic naprawdę dobrego, a na tę pyszną kosowską surówkę mieliśmy od dawna ochotę… cóż za rozczarowanie…

W każdym razie odbiliśmy to sobie z nawiązką następnego dnia zamawiając w świetnej czewaptorii różnego rodzaju mięska  z dużą ilością pysznej surówki i z okrągłym chlebkiem typu pita. Bo następnego dnia zostaliśmy w Prisztinie. Plan był taki, aby dotrzeć do Skopje, ale bardzo złe prognozy i fatalne nastroje sprawiły, że stwierdziliśmy, iż zostajemy. Mieszkanie fajne, jedzenie tanie. Naładowaliśmy więc baterie przed drogą do Macedonii.

kosowska stacja kolejowa 😀

Wyjazd z Kosowa

Do Skopje mieliśmy 120 kilometrów drogi, zebraliśmy się więc wcześnie i ruszyliśmy. Po drodze uciekając kilka razy przed wyprzedzającymi na czołówkę wariatami. To stało się na Bałkanach taką normą, że nawet specjalnie nas to nie oburza (no chyba, że jest wyjątkowy ruch i mało miejsca a oni suną prosto na nas). Zresztą kierowcy, którzy wyprzedzają pokazują nam kciuki uniesione w górę, albo dłoń w przepraszającym geście. Wszystko pod kontrolą, tylko my pukamy się w głowę patrząc na nich 😉 Tak jak ci wariaci, tak ich nagminne trąbienie na wszystko i na wszystkich przestaje nas powoli ruszać. Robimy się odporni na tutejszą kulturę 😉

W każdym razie w drodze do Skopje (znów 40 kilometrów przed końcem) złapał nas nikt inny, jak deszcz. A bardzo szkoda, bo okolica przed granicą macedońską piękna. Jedzie się potężnym kanionem, a w dodatku na jego stokach budowała się autostrada, więc widoki budziły zachwyt i podziw. Ale ciężko było się nimi cieszyć, bo ruch był duży, deszcz padał, a i również tu ulice Kosowa są pokryte ciągłym piachem (nie wiedzieć czemu, zjawisko na taką skalę spotykane tylko w tym kraju w Europie…), który zamienia się w płynne błoto, chlapiąc spod naszych kół i spod kół aut. Zwłaszcza tirowych, które nas wyprzedzają…

Widok na budowę autostrady przed granicą macedońską

Tuż przed wjazdem do Macedonii pozwoliliśmy sobie jeszcze na pożegnalne czewapci w bułce z pysznymi surówkami w cenie 1 euro za porcję i najedzeni ruszyliśmy do Skopje. Nie przewidzieliśmy tylko, że po spędzeniu kilku chwil w ciepłej knajpce przemarzniemy na zewnątrz. Do miasta było głównie w dół, deszcz nie ustawał, a temperatura utrzymywała się w okolicach 13 stopni. Musieliśmy wyglądać jak kupki nieszczęścia, bo uradowaliśmy naszym wyglądem pograniczników 😛

Jakimś cudem humory nam dopisywały, mimo pogody

Przemoczeni dotarliśmy jednak do Skopje, którego przedmieścia wyglądają, jak po trzęsieniu ziemi 😛 Ale o Macedonii w następnym wpisie, który znajdziesz pod tym linkiem! 🙂

Natalia

P.s obrazek tytułowy z głównej strony zrobiony został 5 lat temu, kiedy jeszcze świeciło słońce 😛

Bośnia i Sarajewo

Żegnaj Chorwacjo!

Porywisty wiatr przed którym nas ostrzegały prognozy rzeczywiście był silny i utrudniał jazdę, czasem bardzo, ale mimo to udało nam się, trochę siłą woli, dotrzeć do Makarskiej. Całe szczęście, bo kolejnego dnia po południu rozpętała się huraganowa wichura. Skąd się biorą te deszcze i burze, skoro pada od paru dni…? W każdym razie M. w taką pogodę zdobywał szczyt Sv. Jure, a po powrocie utrzymywał, że była to fajna przygoda, ale ja mu nie wierzę 😉

Na szczęście wrócił przed wieczorem, kiedy to ulewa i wiatr przybrały na sile. Deszcz zamienił się po prostu w wylewające się poziomo (!) fale wody, wiatr dudnił w szybach wentylacyjnych i rozbijał się o ściany, auta kołysały się na boki, a wszystko, co nie było przymocowane, fruwało.

Okazało się, że tego dnia zalało Zadar. Były ewakuacje ludności, podtopienia i porwania (przez lawiny błotne). To była najgorsza ulewa od 20 lat i nie ciężko w to uwierzyć, gdy widziało się to, co się działo w Makarskiej.

Jednak następnego dnia pogoda trochę się poprawiła i mogliśmy uciekać z tej przeklętej Chorwacji. Na do widzenia jeszcze obejrzeliśmy Modre Jezioro (wyschło) i Czerwone Jezioro (które było modre), a potem już tylko piękna pogoda i bośniackie stepy.

Nasze chorwackie przygody przypomnisz sobie pod tym linkiem.

Modre Jezioro, Chorwacja

Przyjemnie jak… w Bośni

W Bośni i Hercegowinie byliśmy w 2012 roku i pamiętam, że ta część Bałkanów bardzo mi się podobała. Na szczęście od tamtego czasu niewiele się zmieniło w krajobrazie. Szerokie, żółtozielone płaskowyże otoczone wysokimi górami i obsypane szarymi głazami. Wygląda to wspaniale.

Bośniacki płaskowyż

Do tego trafiły nam się świetne noclegi. Niby zwykłe motele, jeden przy stacji benzynowej, drugi przy głównej drodze. A standard w każdym z nich był wysokości dobrego hotelu. Elegancko, czyściutko. Obsługa miła, a do tego mogliśmy płacić w euro i otrzymywać resztę w bośniackich markach, i to po dobrym kursie. Sklepy również przyjmowały euro, więc przez pierwsze trzy dni w ogóle nie potrzebowaliśmy kantoru. Dopiero w Sarajewie skończyła się nam waluta 😉

Dodatkową zaletą było to, że motele znajdowaliśmy na Bookingu, więc wiedzieliśmy, że na pewno istnieją, a dzięki temu, że ich nie bukowaliśmy zawczasu, to cena przy bezpośrednim zameldowaniu była niższa średnio o 15% niż za pośrednictwem strony internetowej.

A wracając na chwilę do sklepów – w byle markecie wybór towarów jest dwa razy większy niż w Chorwacji. Ceny zbliżone do polskich, więc dodając do tego świetną pogodę zrobiło się wreszcie znowu fajnie.

Visoko i bośniacka piramida słońca, najstarsza na świecie 😉

Jak jeszcze jest w Bośni?

Pewnie wydaje się Wam, że Bośnia to jakieś peryferie świata, gdzie nie ma niczego i nic. A tu jest jak w Polsce, kilka lat temu. Do tego główne drogi są w świetnym stanie, sklepy bardzo dobrze zaopatrzone, a w każdej wsi większy lub mniejszy market (to istotne, bo nie trzeba planować ilości zapasów na zbyt długą trasę). Kierowcy jeżdżą zaskakująco dobrze, z reguły nas wymijają w odpowiednim odstępie, tylko trochę trąbią za bardzo – chociaż raczej w geście pozdrowienia. Ludzie są sympatyczni i chętni do pomocy. Cieszą się z turystów. Poza tym Bośnia jest po prostu piękna.

Ale tym, co robi największe wrażenie jest to, jak ten kraj radzi sobie po wojnie. Według różnych informacji wojna w Bośni była najbardziej krwawą po II Wojnie Światowej, a mimo to nie unosi się tutaj duch martyrologii. Bośniacy zakasali rękawy i postawili państwo na nogi, chociaż podziurawione od kul domy stoją przy szosie i przypominają o tym, co miało miejsce.

Sarajewo

Ale chyba największym zwycięzcą jest Sarajewo.

Postanowiliśmy spędzić tutaj kilka dni, żeby zregenerować siły i na chwilę przestać być ciągle w drodze. Udało nam się zarezerwować przez AirBnb świetne, duże mieszkanie (na osiedlu przypominającym Retkinię, tylko widoki trochę inne 😉 ).

 

Widok z okna sypialni, ładniejsza strona osiedla na Alipasino Polje, Sarajewo

Pięć lat temu tylko przejechaliśmy miasto, szybko rzucając okiem na okoliczne zabudowania. Już od pierwszych chwil widać, że ten czas wystarczył, aby bardzo poprawiono infrastrukturę, postawiono nowe, szklane biurowce (aczkolwiek część z nich to odnowione, oszklone budynki, które uległy zniszczeniu podczas wojny), ale też wciąż stoją takie, które są podziurawione od kul. Niektóre nadają się do użytku i są zagospodarowane inne pozostawiono w stanie zrujnowanym.

Zniszczony podczas wojny budynek przy głównej drodze, Sarajewo

Muzeum Historii Bośni i Hercegowiny udostępnia,  od kilku już lat, stałą wystawę dotyczącą wojny domowej i oblężenia miasta. Znajdziemy tam nie tylko dokumentację  w postaci zdjęć, przedmiotów,  odłamków pocisków, informacji z gazet,  dotyczących tego, jak wyglądało wtedy życie ale także zdjęcia „przed i po”. To wszystko robi bardzo duże wrażenie.

Sarajewo to stolica inna od wszystkich. Komunistyczne bloki mieszają się z ładnymi osiedlami domków, a muzułmańska, orientalna kultura z europejską. Jednocześnie na ulicach przechadzają się dziewczyny z długimi włosami w kusych spódniczkach i kobiety w nikabach (czarny strój zakrywający całe ciało za wyjątkiem oczu). Wszędzie widać meczety a z głośników płynie śpiew muezina. Europejskie stare miasto przechodzi w orientalne, pojawiają się kolory, niskie budki targowe zamiast kamieniczek, wzory i zdobienia charakterystyczne dla Wschodu.

Inat Kuca – Przekrony Domek, Sarajewo

Sebilj, studnia miejska

Jeden ze sklepów na targu w muzułmańskiej części Starego Miasta, Sarajewo

Rynek na Starym Mieście, część orientalna, Sarajewo

Widok na europejską część Starego Miasta, Sarajewo

Samo miasto usiane jest cmentarzami, białymi polami, które są dosłownie wszędzie. Przy przystankach, przy placach zabaw, przy knajpach.

Pola cmentarzy, Sarajewo

Przechodząc koło mieszkańców zastanawiasz się, co przeżyli w czasie wojny? Jak wyglądało życie w miejscu, w którym teraz jesteśmy? Ku takim myślom dodatkowo skłaniają ślady po pociskach moździerzowych, czasami wypełnione na czerwono w miejscach, gdzie ktoś zginął. Tak zwane róże Sarajewa.

Róża Sarajewa

Ślad po pocisku, tu na szczęście nikt nie zginął

Ciekawostką, którą odkryliśmy, było osiedle bloków wyglądających jak domki nasadzone jeden na drugim, a na ich najwyższe kondygnacje dojeżdżało się kolejką szynową (czy raczej windą na szynach)! 🙂 To było coś 🙂

Piętrowe osiedle, Sarajewo

Kolejka na najwyższe piętra osiedla

To miasto nie jest ładne, ale jest bardzo ciekawe i specyficzne. Ma klimat, o który ciężko gdzieś indziej. Nie jest tylko pomnikiem wojennej tragedii ale jest też pełne życia i energii.

Osiedle nad rzeką Bośnia, Sarajewo

Mural na schodach piętrowego osiedla, Sarajewo

Na pewno warto przyjechać do Bośni i spędzić czas w Sarajewie, popijając turecką kawę i jedząc pyszne tutejsze lody kulkowe 🙂

Natalia

Sarajewo, na styku kultur

Chorwacki dramat

Miłego złe początki?

Pierwsze trzy dni w Chorwacji były wyjątkowo złe. Prognoza od początku była fatalna na najbliższy czas, ale prognozy tak rzadko się sprawdzają, że nie wierzyliśmy w to za bardzo.

O ile jeszcze pierwszy dzień, chociaż deszczowy, dał się znieść, o tyle dwa kolejne były koszmarne.

Pierwszego dnia na kempingu w Piranie zdążyliśmy zwinąć namiot, zanim rozpętała się burza i ulewa. Resztę dnia popadywało od czasu do czasu, aż ostatecznie się rozpogodziło, by ponownie się zachmurzyć. Szczęśliwie kończyliśmy ten dzień na bardzo fajnej kwaterze o wdzięcznej nazwie „Apartamen Żule”, więc nocne deszcze i grzmoty nas nie martwiły, a jeszcze byliśmy na tym etapie, że nie poznaliśmy się na tutejszej pogodzie.

Tak, to krople deszczu…

Burza za rogiem!

Nazajutrz bowiem widzieliśmy paskudne, granatowe chmury dokładnie tam, gdzie był nasz kierunek jazdy, ale się nimi nie przejęliśmy…

Dlaczego nie zostaliśmy na kwaterze? Nie wiem, ale przemokliśmy i przemarzliśmy tego dnia zacnie. Truskawką 😉 na torcie był bardzo ostry i dość długi podjazd w deszczu. Wierzcie mi, marzyłam, żeby być wtedy w biurze 😉 (wtręt od M.: nie było tak źle, ale on lubi podjazdy w deszczu, twierdzi, że woli być mokry od wody niż od potu. Natomiast zjazd w deszczu to jego zdaniem koszmar.) Końcówka dnia trochę nam wynagrodziła trudy, bo niebo się rozpogodziło i naszym oczom ukazały się pierwsze nieziemskie, chorwackie widoki a noc spędziliśmy znowu na kwaterze. W cieplutkim pokoju z gorącą wodą w kranie (naprawdę gorącą! Można było nią parzyć herbatę – przynajmniej zieloną).

Trzeci dzień to była dla odmiany walka z wiatrem. Od rana wiało jak szalone, ale nasz pokoik nie był zbyt komfortowy, by spędzać tam dzień, a czekało na nas tylko 40 kilometrów, więc nie sądziliśmy, żeby to miał być duży problem. Ale był. Wiatr prawie uniemożliwiał jazdę, spychał z drogi. Jechaliśmy więc środkiem jezdni, a kierowcy na nas trąbili,  bo ich zdaniem na pewno jechaliśmy tak specjalnie, żeby im robić na złość. Było więc nerwowo, ciężko i niebezpiecznie. (Ale widoki nadal boskie!)

Mimo wszystko dojechaliśmy na miejsce – znów na kwaterę, tym razem w Svetim Juraju, w której spędziliśmy dzień odpoczynkowy.

Nie dajcie się zwieść niebu na zdjęciu. Przy paskudnej pogodzie nie w głowie nam było nam robienie zdjęć;)

Cisza przed burzą

Dzień restowy był bardzo przyjemny, pogoda była ładna (chociaż trochę nam było szkoda, że jej nie wykorzystaliśmy na dalszą jazdę, jak się później okazało), ja mogłam sobie pospacerować wybrzeżem, połazić po skałach i pomoczyć się trochę w morzu, a M. oczywiście pojechał na biga, ale na niezbyt długo, bo big miał raptem 950 metrów podjazdu, czy coś 😉

Kolejne dwa dni też nam minęły przy dobrej aurze. Było ciepło, nieszczególnie wietrznie, fajnie, chociaż druga noc na kempingu w Rizvanuszy już nieprzyjemnie zima – nad ranem 5 stopni i ciężko było wyjść z namiotu, nawet w puchowej kurtce…

No ale potem prognozy znowu się popsuły i dzień, który mieliśmy przeznaczony na Plitwice minął nam na słabiutkiej kwaterze. Padało od rana i choć w pewnym momencie przestało, to tylko po to, żeby dopaść nas na podjeździe w drodze do Jezior, kiedy już myśleliśmy, że pogoda się poprawiła.

Jakby tego było mało ja złapałam gumę, a nie mieliśmy przy sobie zapasowej dętki ani pompki (no bo po co…) więc M. jeszcze musiał wracać się po sprzęt do zmiany. Na szczęście była wiata przystankowa, gdzie mogłam poczekać, bo nie wiem, co by było… A trzeba zaznaczyć, że z nieba lały się litry wody….

Musieliśmy więc wrócić do naszej klitki i spędzić w niej dzień. Pokój był malutki, właściwie było w nim tylko duże łóżko (można się było po nim ganiać) i w sumie stanowiło centrum życia w tym pomieszczeniu. Była też całkowicie niepotrzebna szafa, dziwna komoda, którą zajmował telewizor oraz krzesło, na którym nie dało się siedzieć, bo nie było co zrobić z nogami (spróbujcie usiąść przy komodzie jak przy biurku…). Ledwo się można było poruszać po tym pokoju. No i było też okno, przez które mieliśmy wspaniały widok na ścianę domu obok (w takiej odległości, że można ręką dotknąć). Do tego wszystkiego pokoje były na górze a mała kuchenka na dole, więc nawet zrobienie herbaty to już mała wyprawa. Lodówka zaś stała w kuchni gospodarzy, do której się przechodziło się przez ich salon (w którym ktoś zawsze był, czasem spał, a czasem drzwi były po prostu zamknięte…), zatem komfort słaby. Kuchnia dla gości maleńka, ciężko w niej zrobić nawet obrót, nie mówiąc o tym, że nawet nie było nawet gdzie pokroić chleba… kiepskie miejsce.

No i nie zapominajmy, że nie było stołu 🙂 w pokoju ani na korytarzu, ani w kuchni. Był na zewnątrz, co przy deszczowej pogodzie jakoś nie wydawało nam się dobrym pomysłem, albo w salonie (gdzie był ciągle zajęty). Czuliśmy się jak w cudzym domu, ciągle obserwowani i niezbyt chciani 😉 w związku z tym wszystkim część posiłków jedliśmy na łóżku… 😉

Do odważnych świat należy

Kolejny poranek to znowu deszcz. Kombinowaliśmy jak się wydostać z tego koszmaru. Prognozy zapowiadają deszcze na najbliższy tydzień… ale gdy właściwie pogodziliśmy się z tym, że trzeba odpuścić Jeziora Plitwickie, to przestało padać. Szybko spakowaliśmy resztę bagażu rozrzuconego po łóżkowym centrum dowodzenia i ruszyliśmy przed siebie. No i udało nam się. Dotarliśmy do wejścia, zakupiliśmy bilety, a potem już nic nas nie mogło powstrzymać. I nie powstrzymało 🙂

Jeziora Plitwickie

Jeziora Plitwickie, widok z góry

Spędziliśmy na spacerze w Jeziorach prawie 4 godziny, wybrawszy spacer w w wariancie C – czyli 8 kilometrów, wzdłuż jezior, z dodatkową atrakcją w postaci przepłynięcia jednego z nich statkiem.

Chociaż było wilgotno, chłodno i pochmurno, to Plitwice zrobiły na nas bardzo duże wrażenie. Wszędzie szemrząca i hucząca woda, przelewająca się po skałach, pod kładką, nad kładką, przy kładce, no super 🙂 Tylko ludzi sporo, momentami było bardzo ciasno, tłoczno i trochę nerwowo.  Nie było możliwości, żeby chwilę sobie postać i popodziwiać w spokoju te cuda natury. Nie chcę wiedzieć co tu się dzieje przy pięknej pogodzie w sezonie 😉

Wodospady w Plitwicach

Oszukać przeznaczenie

Po Jeziorach ruszyliśmy do Udbiny, miasteczka oddalonego o 50 kilometrów od Jezior.

Płaskowyż w Chorwacji

Tym razem trafiliśmy na bardzo fajne mieszkanko, szkoda tylko, że nie mieliśmy zbyt dużo czasu, żeby się nim nacieszyć, ale dojechaliśmy tam suchą stopą a kolejnego dnia, dzięki uprzejmości konduktora i zawiadowcy, wsiedliśmy do pociągu, który formalnie nie przewoził rowerów i w dwie godziny przejechaliśmy odcinek, który byśmy pokonywali przez dwa dni. I całe szczęście, bo pociąg wjeżdżał w paskudne chmury jedna za drugą, oraz, oczywiście, w ulewy.

Ostatecznie wylądowaliśmy nad morzem z piękną pogodą i kiepską prognozą na jutro w postaci ostrzeżeń przed porywistym wiatrem…

Widok na Split

I co nas tu jeszcze czeka, dowiecie się w kolejnym odcinku 😉 A tymczasem za trzy dni (jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem) Bośnia.

Przeczytaj co nas spotkało w Bośni!

Natalia i M.

P.s. Mimo okropnego wiatru pokonaliśmy ponad 80 km by dotrzeć do Makarskiej, gdzie ja będę zbijać bąki a M. oczywiście pojedzie na jakąś wielką górę 😉