Kto z Was nie chciał czasem rzucić wszystkiego i przeprowadzić się w inne miejsce na świecie? Jakieś dolce far niente na ciepłym południu albo hyggowanie na chłodnej północy…
Teraz, kiedy w zasadzie nie ma granic, zwłaszcza w Unii Europejskiej, można sobie na to pozwolić. Spakować manatki, pozamykać sprawy i rozpocząć życie od początku gdzieś pod palmami. Czy to jednak faktycznie takie proste i łatwe?
Szybko się jednak okazało, że na szczęście i dobre samopoczucie składa się coś więcej niż to, co widzimy za oknem. I chociaż słońce mnie grzało wtedy, kiedy w Polsce nastał okres chmurny i deszczowy, to nie do końca było to, o co mi chodziło.
Począwszy od mieszkania, które wynajmowaliśmy, a które okazało się nie być pozbawionym wad, mimo, iż na wyborze lokum spędziliśmy wiele dni i tygodni.
Tuż za oknem mieliśmy pub i inną, wysoką kamienicę, więc o ładnym widoku mogliśmy zapomnieć. Nie wspominając już o ciągłej palarni pod naszymi oknami (a mieszkaliśmy na niskim parterze).
Drugą sprawą była wilgoć w mieszkaniu. Pranie nie schło, a zapachów obiadowych nie sposób było wywietrzyć.
Jedyną wentylację stanowiła mała kratka nad piecykiem gazowym. Otwieranie okien też nie przynosiło pożądanych efektów, bo wszystkie okna wychodziły na wąską uliczkę z sąsiadującą kamienicą. Dopiero jak otwieraliśmy drzwi na klatkę schodową, to jako tako się wietrzyło. A ile można mówić sąsiadom buongiorno, leżąc na kanapie…
No i ciągle nas bolały głowy w tym domu. A oprócz tego mieszkanie okazało się niezbyt funkcjonalne i wygodne.
Część mieszkania, ale trzeba przyznać, że akurat królewskie łoże było wygodne
Inną sprawą było to, że trzeba było się z nim cackać – a i tak dostaliśmy po uszach za szkody, których nie wyrządziliśmy.
Aczkolwiek wielką zaletą tego mieszkania, która osładzała nam jego niedogodności, była jego lokalizacja od najważniejszych miejsc Rzymu. Kilka kroków od Bazyliki św. Piotra, Zamku świętego Anioła, około 3-4 kilometrów od forów czy Schodów Hiszpańskich.
Rodzinne zwiedzanie miasta
Kolejną i ważniejszą sprawą była tęsknota. Skype, Facebook i maile to nie to samo. Niestety.
Poza tym dla ludzi z danego kraju zawsze będziesz kimś spoza kręgu kulturowego. Nigdy nie załapiesz do końca, o co chodzi w różnych grach językowych, aluzjach, sugestiach. Warto też wspomnieć, że póki nie przejdziesz stosownej procedury papierkowo – urzędowej to dla danego państwa też jesteś kimś z zewnątrz, żebyś nie wiem jak dobrze znał język. Nawet w UE.
Ale trzeba jednak podkreślić, że pobyt w Rzymie to była wspaniała przygoda 🙂 Bardzo się cieszę, że mogliśmy spędzić kilka miesięcy w Rzymie. Rzadko się zdarza taka okazja, mieć bezkarnie cztery miesiące soboty i to w takim miejscu B-) Poczuć miasto (chociaż nadal, mimo wszystko, od strony turystycznej), jego klimat i kulturę, móc się nim cieszyć o każdej porze dnia i nocy (Czasem zbyt dosłownie, gdy knajpka urządzała koncerty 😉 ).
Mieć możliwość ugoszczenia rodziny i pokazania im wspaniałych miejsc tego niesamowitego miasta. Spędzić zimę w tak przyjemnym klimacie. Móc zapełniać sobie lodówkę pysznym, włoskim jedzeniem. Prawie codziennie oglądać budowle liczące sobie 2000 lat i poruszać się po ulicach i chodnikach we włoskim stylu, cieszyć się włoskim luzem.
Ale prawdziwą przyjemność sprawia mi myśl, że po całej podróży wrócę do domu, do siebie. I nic na to nie poradzę, że jestem taką ciepłą kluską, wbrew temu, co niektórzy sądzą 😛
Ale M. twierdzi, że potrafiłby odnaleźć szczęście za granicą i jest mu tam lepiej niż w swoim kraju,
„Zakochał się” w Rzymie, intensywnie uczy się włoskiego i chętnie by został na dłużej lub wrócił po zakończeniu wyprawy. Przynajmniej na jakiś czas. Nawet prawie zaczął tam pracę! Na drodze stanęły drobne przeszkody stomatologiczne i związane z nimi wskazanie powrotu na chwilę do Polski (leczenie zębów w Italii jest ponad dwukrotnie droższe niż w Polsce).
Było super, co tu dużo mówić
Może, po wielu latach spędzonych za granicą człowiek „wsiąka” na tyle w daną kulturę, że staje się ona prawie jego kulturą. Ale ja, przynajmniej na razie, nie chcę myśleć o zaczynaniu wszystkiego od zera, w obcym kraju.
Na pewno każdy z Was zdaje sobie sprawę, że jednym ze sposobów obrony miasta przed najeźdźcami było zbudowanie murów wokół niego.
Tak też czynili starożytni Rzymianie i pierwsze mury miejskie postawili już około 400 roku p.n.e! Tak zwane mury serwiańskie zachowały się dziś dość szczątkowo, ale na tyle dobrze, że archeolodzy byli w stanie ustalić ich przebieg. Mur miał ok. 3,5 m grubości, ponad 7 m wysokości, a jego obwód wynosił ok. 11 km.
Kilkaset lat później, około 300 roku n.e, cesarz Aurelian rozkazał wznieść wokół miasta nowy mur, aby zwiększyć bezpieczeństwo oraz umocnić fortyfikacje, zwłaszcza, że Rzym wciąż musiał odpierać ataki wrogich plemion.
Podczas budowy wykorzystano już istniejące obiekty, takie jak akwedukty czy koszary. Długość muru wynosiła około 19 kilometrów, wysokość 6-8 metrów a grubość 3 metry. Budowano go z betonu i okładano cegłą. Do wnętrza miasta prowadziło zaś 18 bram, a kilka z nich funkcjonuje do dziś.
Mury aureliańskie działają na wyobraźnię, budzą podziw i jednocześnie ciekawią, dlatego postanowiliśmy wybrać się na wycieczkę wokół nich.
Trasa miała mniej więcej 19 kilometrów, chociaż mury ciągną się obecnie na około 12 kilometrach i w wielu miejscach już nie istnieją, ale ulice nie zawsze idą wzdłuż nich i trzeba nieco kluczyć, dlatego dystans wyszedł trochę dłuższy niż prawdziwa długość.
Tak, dzień przed naszą wycieczką w Rzymie spadł śnieg
Naszą wycieczkę rozpoczęliśmy od Piazza del Popolo i ruszyliśmy dalej ulicą Viale del Muro Torto.
Pierwsze wrażenia
Przede wszystkim mur zdumiewa tym, w jak dobrym stanie się zachował w wielu miejscach. To nie tylko ściany, to też wieże, bramy, flanki, „balkony”, całe fortyfikacje.
Oczywiście z biegiem lat był odnawiany, wzmacniany i stał się częścią współczesnego Rzymu. Ale chyba w żadnym mieście nie ma tak dobrze zachowanych murów, które byłyby jednocześnie tak duże i tak stare. Przeważnie obiekty z początków naszej ery to raczej kilka kamieni, a tutaj mamy monumentalne ściany, zachowane w całości. Kolejny raz Rzym udowadnia, że nie ma sobie równych w kwestii zabytków i robienia wrażenia.
Przede wszystkim bramy miejskie
Bramy miejskie są chyba najciekawszą częścią murów, zwłaszcza, że każda ma swoją nazwę, dzięki czemu można dowiedzieć się czegoś na temat historii jaka za nimi stoi. Do dziś zachowało się tylko kilka bram, ale właściwie każda budzi zachwyt.
Porta Flaminia (albo Porta Popolo) – czyli brama, którą widzimy na Piazza Popolo. Była przebudowywana kilkukrotnie i była jedną z głównych bram wjazdowych. To ją jako pierwszą widziały orszaki wkraczające do miasta.
Piazza del Popolo i w oddali Porta Flaminia
Porta Pinciana – służy jako jedna z bram dla ruchu kołowego. Jej nazwa oraz nazwa wzgórza na którym się znajduje pochodzi od nazwiska rodu, do którego należała ziemia: Pincio.
Porta Pinciana – właściwa brama po prawej, zasłonięta palmą, u góry rycina zewnętrznej ściany
Porta Salaria – to ciekawe miejsce. Dzisiaj jest to mała, ale bardzo ładna, prywatna (?) posesja na skwerku, który znajduje się pomiędzy ruchliwymi ulicami. Niegdyś był tam jeden z urzędów celnych. Urzędy celne znajdowały się na granicach celnych, po przekroczeniu których należało zapłacić odpowiednią opłatę za wywożone lub wwożone do miasta towary.
Porta Salaria kiedyś i dziś, trochę się różni
Porta Nomenanta – została zamknięta (konkretnie zamurowana). Pozostały po niej tylko wieże o cylindrycznym kształcie i zabudowany ślad w ścianie murów.
Porta Nomenanta – widoczny ślad po zamurowaniu bramy, źródło: wikipedia.org
Porta Tiburtina – to tak naprawdę było skrzyżowanie trzech akweduktów z V wieku p.n.e. Łuk, który widzimy w tym miejscu powstał w 10 r. p.n.e na zlecenie Oktawiania Augusta, aby umożliwić przeprowadzenie drogi – Tiburtiny. Łuk można obejrzeć z dosyć bliska a jego górna część jest w zasadzie na wysokości wzroku, dlatego doskonale widać inskrypcje chwalebne dla cesarza Oktawiana Augusta a także cesarza Tytusa, który bramę odnowił. Co ciekawe, widać również zarys krowiej (?) czaszki, ale nie wiemy, czy to zwykły dekor czy może coś oznaczający symbol.
Porta Tiburtina – na prawym zdjęciu widoczne inskrypcje i płaskorzeźba czaszki
Porta Maggiore – jadąc dalej, ulicą Porta Labicana, docieramy do czegoś w rodzaju pętli tramwajowej i jednocześnie jednego w najbardziej monumentalnych miejsc w mieście. Jak sama nazwa wskazuje jest to Brama Większa(chociaż jej nazwa tak naprawdę pochodzi prawdopodobnie od bazyliki Santa Maria Maggiore–więcej na jej temat przeczytasz w tekście o zwiedzaniu rzymskich kościołów, do której można dojść przechodząc pod Bramą i idąc dalej prosto, w kierunku miasta). Porta Maggiore była bramą główną do miasta i jednocześnie skrzyżowaniem 3 antycznych akweduktów. Doskonale widać otwory, którymi przepływała woda.
Będąc tam zwróćcie uwagę na dziwną budowlę stojącą obok bramy, pokrytą okrągłymi otworami. To…. Grobowiec piekarza! Z tego co nam się udało dowiedzieć, był to prawdopodobnie rodzaj żartu w stylu „jestem piekarzem a stać mnie na grobowiec tuż przy murach, ha!” 🙂 (pochówek w granicach miasta był prawnie zakazany). Jeśli się przyjrzycie, to u zwieńczenia grobowca widać małe postaci obrazujące proces wytwarzania i wypiekania chleba, a te okrągłe otwory miały przypominać właśnie piece.
Kolejną ciekawostką związaną z tym miejscem jest to, że pod samą Portą zachował się fragment antycznej drogi – duże kamienie bazaltowe, na których dostrzeżecie koleiny wyjeżdżone przez starorzymskie powozy. Jeśli będziecie mieć szczęście to bramki ogrodzenia, za którymi stoi brama, będą otwarte, skorzystajcie z tego, bo przejście pod takim olbrzymem i w dodatku starożytną drogą robi niezwykłe wrażenie. No i uważnie przyjrzyjcie się sklepieniom, można zauważyć całkiem dobrze zachowane malowidła.
Brama ta jest przykładem istniejącej wcześniej budowli, którą włączono w ciąg murów miejskich. Bramą miejską stała się jednak dopiero w V wieku, po przebudowie.
Porta Maggiore – po prawej stronie bramy widoczny grób piekarza
Zaś pod wiaduktem kolejowym, który możecie zobaczyć nieopodal Porty, odkryto bazylikę z I wieku i to zupełnie przez przypadek, bo w wyniku zapadnięcia się ziemi w trakcie budowy. Bazylika obecnie jest ukryta pod skrzyżowaniem, wejście do niej znajduje się w murze kolejowym, na ulicy via Prenestina 17 można ją zobaczyć tylko po dokonaniu wcześniejszej rezerwacji, w drugą i czwartą niedzielę miesiąca: https://www.coopculture.it/en/heritage.cfm?id=184# .
Porta San Giovani – idąc dalej dotrzemy do bramy zdobionej trawertynowym łukiem oraz mniejszymi łuczkami w ścianie muru. Odbywała się tutaj Noc Czarownic – według legend 23 czerwca duch Herodiady, żony Heroda, przekonał swojego męża, aby ten ściął głowę Janowi Chrzcicielowi. Organizowana była więc huczna impreza z fajerwerkami i grzechotkami, która miała na celu przepędzić złe duchy. Podczas tej uroczystości jadło się również ślimaki, których rogi symbolizowały niezgodę. Zjedzenie ślimaków miało „zakopywać” kłótnie i nieporozumienia nagromadzone w poprzednim roku.
Podobno Rzym chce wrócić do tej tradycji.
Brama San Giovani kiedyś i dzisiaj, niewiele się zmieniła
Porta Asinaria (ośla brama) – kolejna brama, którą napotykamy trzymając się murów to brama, którą przedarli się Goci w XVI wieku. Obecnie ogrodzona i niedostępna, kiedyś droga, która nią przebiegała, via Asina, łączyła pola i pastwiska z miastem.
Brama Asinaria – niestety zasłonięta parasolami, w oddali Bazylika św. Jana na Lateranie
Porta Metronia – brama poboczna, zamknięta prawdopodobnie w XII wieku i otwarta na nowo w XVI wieku.
Porta Metronia
Porta Latina – jedna z większych. Oryginalnie zachowana antyczna brama, którą flankują średniowieczne, cylindryczne wieże. Ponad łukiem wjazdowym możemy zauważyć monogram Konstantyna Wielkiego, świadczący prawdopodobnie o przeprowadzonych na jego zlecenie pracach renowacyjnych.
Porta Latina od drugiej strony
Porta San Sebastiano – jedna z największych i najlepiej zachowanych bram. Przebiega nią via Appia Antica, a w środku mieści się Muzeum Murów, którego zwiedzanie jest darmowe. Możemy się przespacerować w środku murów, tak jak robili to starożytni Rzymianie, wyjrzeć przez otwory strzelnicze, mamy też możliwość spojrzenia na panoramę miasta, daleko, daleko za murami.
Porta San Sebastiano, widok z murów i łuk Druzusa
Sama brama wyłożona jest trawertynem, który został pokryty krzyżami oraz napisami przez wędrujących do Rzymu pielgrzymów.
Tuż za bramą możemy podziwiać łuk, który wspierał akwedukty doprowadzające wodę do Term Krakali.
Porta San Paolo – ostatnia z bram to Porta San Paolo, wspaniale zachowana. Mieści się w niej kolejne darmowe muzeum, trochę przypominające Muzeum Murów, tylko mniejsze. Brama początkowo nosiła nazwę Porta Ostiense, ze względu na szlak prowadzący z tej części miasta do portu w Ostii.
Porta San Paolo od zewnątrz i w środku
Inne miejsca w murach
Nie tylko bramy sprawiają, że mury stanowią zachwycającą konstrukcję. Budowniczowie wykorzystywali istniejące budowle do wzmocnienia murów, ale i mury były wykorzystywane do postawienia późniejszych budynków.
Przykładem może być Villa Gentili, dom, który wznosi się ponad ściany murów ze wspaniałą, metalową werandą od jednej strony i uroczymi okienkami, wciśniętymi w mur, od drugiej. Znajdziecie ją tuż przed Porta Tiburtina.
Willa z dwóch stron oraz teren za murem
Idąc ulicą Porta San Lorenzo, znajdziemy bramę prowadzącą na teren willi, a za nią wspaniały ogród z mosteczkiem, oranżerią i dużym patio. Śliczne miejsce, aż żal, że to teren prywatny.
Bastion Adreatino – jadąc wzdłuż murów od Porta San Sebastiano, ulicą Viale di Porta Adreatina, znajdujemy się chyba przy najlepiej wyglądających ścianach – w nich ukryty był Bastion Adreatino stworzony w XVI wieku, aczkolwiek budowy nigdy nie dokończono. Nie przeszkadza to jednak, aby wysokie, świetnie zachowane mury budziły zachwyt.
Widok na mury – bastion oraz stemma
Na rogu możemy podziwiać chyba jedną z większych rzeźb przedstawiających herb papieski, tzw. stemmę, tym razem papieża Pawła III Farnese, na zlecenie którego bastion był budowany.
Piramida Cestiusza – tuż obok bramy Porta San Paolo znajdziemy grobowiec Gajusza Cestiusza, pretora rzymskiego. Ale nie jest to zwykły grobowiec, to najprawdziwsza piramida! Ten kształt jest efektem egiptomani jaka zapanowała w Rzymie w okolicach I wieku p.ne. Piramida jest biała, obłożona marmurem, a na jej wschodniej i zachodniej ścianie możemy dostrzec inskrypcje.
Piramida Cestiusza a w oddali Porta San Paolo
Monte Testaccio – to miejsce nie leży tuż przy murach, jest jednak po drodze, w pobliżu Piramidy Cestiusza (gps: 41.876111, 12.475) . To „górka śmieciowa”, a konkretnie hałda usypana w między I w. p.n.e a III w. n.e z resztek potłuczonych amfor po oliwie. Ma prawie 1 kilometr obwodu i 35 metrów wysokości. Amfory trafiały na wysypisko z pobliskiego magazynu portowego i portu na Tybrze.
Tarasy schodkowe usypane z potłuczonych amfor
Cmentarz Protestancki na Testaccio – tuż obok wzgórza Testaccio oraz Piramidy znajdziecie jeszcze cmentarz protestancki będący jednocześnie cmentarzem dla obcokrajowców. Miejsce jest niesamowite, ma wspaniały klimat a przy okazji można z niego podziwiać Piramidę i Porta San Paolo.
Napisy na nagrobkach są w 15 językach, a pochowani są tutaj ludzie różnych wyznań. Znajdziecie groby poetów (min. grób Keatsa, Shelleya oraz syna Goethego!), aktorów, polityków ale także „zwyczajnych” ludzi. Cmentarz jest pod nadzorem 14 ambasad w Rzymie: Australii, Danii, Finlandii, Grecji, Holandii, Kanady, Niemiec, Norwegii, Południowej Afryki, Rosji, Szwajcarii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych.
Cmentarz jest pewnego rodzaju atrakcją turystyczną, można odwiedzić go bezpłatnie i nikogo nie dziwią pojedyncze grupki turystów spacerujących po tym miejscu.
Cmentarz na Testaccio
Jak więc widzicie Rzym to nie tylko sztandarowe punkty; Koloseum, Schody Hiszpańskie, Forum Romanum czy Fontanna di Trevi, to również wiele innych, niezwykłych i budzących zachwyt miejsc. Jeśli będziecie tutaj i będziecie mogli sobie pozwolić na spacer czy przejażdżkę wzdłuż murów aureliańskich, zróbcie to! Nie pożałujecie ani chwili spędzonej na takiej wycieczce 🙂
W Rzymie jesteśmy już miesiąc i udało nam się zaobserwować kilka ciekawostek, którymi się z Wami podzielimy 🙂
Człowiek będąc w nowym miejscu, „na świeżo”, bardziej zauważa pewne rzeczy, ale mamy nadzieję, że to nie jedyny taki wpis i jeszcze coś uda nam się interesującego dostrzec w tym niezwykłym mieście 🙂
śniadania włoskie – to jest typowa włoska „zaskoczka” dla każdego, nie tylko rzymska. Nigdy nie przestaje nas zadziwiać, że Włosi zaczynają dzień od słodkiego rogalika (cornetto) lub innych słodkości, takich jak sucharki z dżemem czy kawałek ciasta, popijając je espresso lub cappuccino. Dla nas to bardziej deser, a nie śniadanie, więc szybko burczy nam w brzuchach po takim posiłku.
Jeśli zaś chodzi o lunch, to tutaj, w Rzymie, niezwykle popularne są lokale (o ile tak można nazwać te miejsca) serwujące kanapki oraz małe, ciepłe przekąski, włącznie z pizzą sprzedawaną na wagę (najczęściej kilogram kosztuje 13/15 euro…), a jedna porcja (cięta nożyczkami!) to zaledwie 100 gramów.
włoska salumeria
Brak kawy rozpuszczalnej– jeśli jesteśmy już przy jedzeniu. We Włoszech prawie nie ma kawy rozpuszczalnej. W Lidlu znajdziemy może dwie lidlowe marki a oprócz tego jest tylko Nescafe (jak dobrze pójdzie to też aż dwa rodzaje i raptem w słoikach po 100 gramów). Podobnie w innych marketach – wyłącznie marka własna i paskudna neska. W dobrze zaopatrzonych sklepach zaś rozpuszczalna Lavazza (5 euro za 95 gramów, większych nie ma). I Hag – popularna marka bezkofeinowych kaw. I to tyle.
Ciężko nam było się z tym pogodzić, bo lubimy się napić rozpuszczalnej kawy. Włosi chyba lubią też bardzo kawy zbożowe, jest ich wiele rodzajów. Za to półki są pełne kaw do ekspresów oraz kaw sypanych, o różnych smakach i aromatach, różnych marek. Próbowaliśmy kilku ale ostatecznie wygrywa Lavazza o smaku tytoniowo – drewnianym. Tak, tak, jest taka 😀 jest też taka o aromacie owocowym 😉 Oczywiście żadna z nich nie jest sztucznie aromatyzowana, chodzi o naturalną nutę zapachową. Coś jak wino o owocowym bukiecie, tylko w winie tego nigdy nie czujemy, a drewno w kawie – i owszem 🙂
Coperto– według nas coperto to takie małe włoskie cwaniactwo. To kwota, którą dolicza się do rachunku za obsługę w lokalu. Nie wiemy, czy występuje w każdym miejscu, teoretycznie powinna być podana w menu ale raczej nie jest (nigdy nie zauważyliśmy, żeby była). Jednak w niektórych knajpach znajduje się informacja, że ceny są podane już z opłatą serwisową. Warto zwrócić na to uwagę, bo potem następuje niemiły moment zdziwienia, kiedy zamiast 7 euro płacisz 10. Bo jeszcze 3 euro za serwis (nakrycie stołu, podanie talerzy itd.). Nie żeby 3 euro robiły wielką różnicę, ale zwróćcie uwagę, że to jest 43%! Przy wyższych rachunkach być może procent jest mniejszy, ale przy niskich rachunkach szokuje. Nie zapłacimy coperto, kiedy weźmiemy jedzenie na wynos i za zjedzenie czy wypicie kawy za barem.
Sjesta – przerwa w środku dnia, która mocno dezorganizuje życie. Zamknięte są nie tylko sklepy, czasem też niektóre knajpy, urzędy, banki a nawet kościoły. Kiedy więc spacerujesz wczesnym popołudniem po włoskich ulicach i chcesz zwiedzić jakieś miejsce, to upewnij się, czy będzie ono otwarte w wybranych przez Ciebie godzinach. Jeśli chodzi o Rzym, to sjestę tu mają w zasadzie tylko kościoły (nie wiedzieć czemu) i wybrane sklepy, o urzędach nie wiemy bo nie mieliśmy na szczęście potrzeby z nich korzystać.
Do wyboru do koloru!
Rodzaje ziemniaków– być może w Polsce też tak jest i Perfekcyjne Panie Domu o tym wiedzą, ale chyba nie jest to wiedza tak powszechna, jak we Włoszech. My dowiedzieliśmy się o tym kupując pewnego razu siatkę ziemniaków (tak, tak, kupiliśmy zwykłe pyry, ale po to, żeby zrobić z nich potrawkę fasolowo – pomidorowo – ziemniaczaną 😛 ) i ze zdziwieniem odkryliśmy, że na opakowaniu narysowane były jeszcze inne rodzaje ziemniaków z informacją do czego są najlepsze: do smażenia, do frytek, do gotowania, do robienia z nich produktów ziemniaczanych (jak krokiety, kluski), do zup, do robienia z nich ciasta.
Pieczywo– piekarnie we Włoszech niestety nie stoją na każdym rogu, ale o ile na południu Włoch wybór pieczywa jest dosyć duży i wypieki są bardzo smaczne, o tyle w Rzymie niełatwo natrafić ot tak na piekarnię, a co dopiero na fajny chleb. Nie wspominając o tym, żeby był niedrogi. 2,5 euro za kilogram chleba (czyli średnio mały, jak na tutejsze standardy, bochenek) to rekordowo tanio, a nie jest rzadkością i 5-6 euro za kilogram.
włoski chlebek
Marmury na podłogach– to rzecz interesująca, pojawiła się już w Grecji. W domach nie ma dywanów, nie ma też paneli czy drewnianych podłóg (chyba, że w nowych domach, ale raczej też nie, bo byśmy zauważyli podczas noclegów w trasie). W mieszkaniach, łącznie z naszym, na podłodze są kafelki. Zimne jak diabli.
Brak światła środkowego na suficie– to ciekawa sprawa, oczywiście nie wiemy czy wszędzie tak jest, ale tam gdzie byliśmy (i gdzie mieszkamy), nie było światła na suficie (czasem nawet w łazience). Są różne lampki, kinkiety, czasem jest jakaś lampa gdzieś na suficie ale w rogu pokoju. Żeby dać światło centralnie, na suficie, to nie. W mieszkaniach więc jest kiepskie oświetlenie i dotyczy to często wszystkich pomieszczeń.
Pranie między ścianami kamienic– wywieszanie prania między kamienicami to charakterystyczny widok we Włoszech (chociaż nie tylko). Czasem pranie jest stawiane na chodniku, bo drzwi wejściowe do domu wychodzą właśnie prosto na ulicę. Nie wiemy czym to jest spowodowane, czy tylko brakiem miejsca w domu, ale na przykład nasze mieszkanie tutaj jest bardzo słabo wentylowane i pranie wcale nie chce schnąć, dlatego nie dziwi nas, że panie domu wolą wywiesić je nawet za okno (chociaż w naszej kamienicy akurat na dachu 😉 ), niż pozostawić w pomieszczeniu.
Bari i pranie wywieszone na ulicę
Ruch na ulicach to chaos totalny– duży ruch to chyba norma w każdym większym mieście, ale w Rzymie, jak M. stwierdził, trzeba wyrobić w sobie pogardę dla śmierci ;).
Na szczęście wszyscy tu mają oczy dookoła głowy, bo na ulicach dzieje się w zasadzie wszystko, co chce, trzeba więc lawirować między przemykającymi setkami motocykli, nie bać się wymuszania pierwszeństwa i wymijać tych, co wymuszają sami – łącznie z pieszymi. Co do pieszych, to trudno im się dziwić, nikt ich tutaj nie przepuści (a nawet jeśli jedno auto się zatrzyma to już drugie niekoniecznie), więc sami muszą walczyć o to, aby przedostać się przez ulicę – czasem w miejscu niedozwolonym, ale to akurat najmniejszy problem 😛 Zdarza się też bardzo często zatamowanie ruchu przez auto, które czeka na środku pasa, aż zwolni się miejsce parkingowe. Często też cofają, żeby zaparkować, mimo, że na ulicy jest duży ruch. Czasami też jedynym sposobem, aby na kogoś zaczekać w samochodzie albo znaleźć miejsce postojowe jest jeżdżenie dookoła budynku/kamienicy (żeby nie stać i nie tamować ruchu).
Mewy zamiast gołębi– to bardzo ciekawa i fajna sprawa. W Rzymie gołębi jest dosyć mało. Oczywiście są, jak w każdym mieście, ale tutaj rządzą mewy 🙂 Chyba na razie nie są utrapieniem dla mieszkańców a na pewno budzą więcej sympatii niż gołębie (przynajmniej w nas). Trzeba jednak uważać, bo są dość duże i odważne. Nie mają skrupułów, żeby stać blisko człowieka i wyrwać mu z dłoni jego kawałek pizzy 😉 Mewy rzymskie słychać cały dzień, ale to wieczorami dają najgłośniejsze koncerty 😉 Opanowują też wtedy mniej tłoczne po zmroku miejsca (np. Plac św. Piotra) wyciągając śmieci ze śmietników..
Papugi – to ciekawostka, kiedy byliśmy tu w 2014 roku papug chyba jeszcze nie było. Teraz jest ich bardzo dużo, skrzeczą i panoszą się po parkach. Latają przeważnie w grupkach i są bardzo hałaśliwe a przy tym urocze 😉
Palmyi drzewka cytrusowe – fantastyczna sprawa, mieszkać w mieście w którym rosną sobie palmy i drzewka pomarańczowe oraz cytrynowe 🙂 co prawda pomarańcze są pieruńsko kwaśne i nie nadają się do jedzenia (chyba, że do herbaty), ale cytrynkom nic nie dolega 😉
Są cytrusy i są palemki.
Temperatura– nie oszukujmy się, Rzym w grudniu to nie to samo co Rzym w lipcu. Jest zimno, czasem deszczowo i pochmurno, podobno czasem nawet spadnie śnieg, ale jak na razie temperatura oscyluje w granicach nastu stopni, czasem mniejszych czasem przyjemnie większych, ale kiedy dzień jest słoneczny (a z reguły jednak jest) to słońce potrafi bardzo przygrzać, tak bardzo, że zdejmujesz kurtkę 🙂
Słoneczko, palmy i brak kurtki!
Supermarkety– jesteśmy przyzwyczajeni, że duży sklep, supermarket czy galeria handlowa jest gdzieś blisko, tak samo duża drogeria. Tymczasem w centrum Rzymu w najlepszym razie znajdziesz sklep wielkości małej Biedronki, po większe zakupy musisz się specjalnie wybrać dalej.
Bezdomni– wszędzie bezdomni. To jedna z tych ciemniejszych stron Rzymu. Podobno jest tu aż 16 tys. bezdomnych osób. Są dosłownie wszędzie; na moście, pod mostem, na chodniku, na ławkach, we wgłębieniach kamienic (takich w ścianie…), na ścieżce wzdłuż Tybru, pod drzewami… okopują się swoimi rzeczami i siedzą. Są raczej nieszkodliwi, nie zaczepiają też nikogo, czasem mają kubek, do którego przechodnie wrzucają pieniążki. Jest to przykry widok. Czasem jednak wzbudzają dyskomfort (samotny, wieczorny spacer wzdłuż rzeki, pomiędzy obozami bezdomnych nie brzmi interesująco) i wydaje się, że miasto nic z tym nie robi.
Mewa i Forum Romanum
Jak widzicie więc jest kilka rzeczy, które można zauważyć podczas wakacyjnego pobytu ale jest też kilka innych, które wymagają dłuższych obserwacji. Mamy nadzieję, że jeszcze przyuważymy coś ciekawego (edit: i tak się stało! druga część pod tym linkiem), a tymczasem przed nami okres świąteczny a przed Wami, za tydzień, świąteczny wpis a po nim już Sylwester i podsumowanie 2017 roku! 🙂
Każdy szanujący się turysta, który chce spędzić w Rzymie trochę czasu, a zwłaszcza taki, który nie mniej niż siebie szanuje swój portfel, wie, że w pierwszą niedzielę miesiąca można zwiedzić za darmo muzea państwowe.
Nie mogliśmy więc nie skorzystać z takiej okazji i 2 grudnia zaplanowaliśmy zwiedzanie. Naszym celem miały paść Termy Karakali i Dioklecjana, oraz, przy okazji, wystawa Google’a, który akurat w ten weekend postanowił odwiedzić Rzym ze swoimi technologiami. Ale jak to w życiu bywa, nasze plany już od rana zostały pokrzyżowane. Deszcz siąpił, na dworze było chłodno i mokro a ja, na domiar złego, obudziłam się z migreną. Uznaliśmy więc, że na pierwszy ogień pójdzie jednak Mauzoleum Hadriana, znane szerzej jako Zamek Świętego Anioła (Castel Sant’Angelo). Wybór podyktowany był tym, że od Zamku dzieli nas może pół kilometra, więc w razie, gdyby mój ból głowy nie chciał przejść, to możemy szybko znaleźć się z powrotem w domu, a oprócz tego jest to obiekt zamknięty, w przeciwieństwie do term, więc nie zmokniemy, a w środku nie będzie mokro.
Zwiedzanie Mauzoleum Hadriana – Zamku Świętego Anioła
Zamek wieczorem, chociaż byliśmy rano 😛
Zwiedzanie Zamku to spacer po murach i salach. Pokoje są z reguły puste, można jednak podziwiać wspaniale zdobione sufity, czasem trafi się jakieś średniowieczne krzesło, jest nawet sypiania papieża. Nie znajdziecie tutaj rzeźb ani obrazów. Za to w wielu miejscach są tabliczki z objaśnieniami, dzięki czemu łatwiej można zrozumieć tę niezwykłą budowlę, jednak cena regularna (13 euro) to chyba trochę za dużo. Całe zwiedzanie trwało około godziny, pewnie trwałoby dłużej, gdyby nie zagrodzone przejścia, które pozwalały trzymać się wyznaczonej ścieżki i nie zgubić się w labiryncie sal i korytarzy.
Mury na ZamkuZdobione sale w ZamkuZdobione sufity w Zamku
Warto wspomnieć, że w Mauzoleum byliśmy około pół godziny po otwarciu (otwarcie o 9 rano) i weszliśmy bez kolejki (nawet wycieczka mnichów buddyjskich nie zakorkowała wejścia :P). Natomiast wieczorem sznur chętnych ciągnął się na kilkadziesiąt długich metrów.
Tylko trzech z wielu szalonych mnichów 😛
Efekt „WOW” w Termach Karakali
Termy Karakali
Dzięki końskiej dawce leków mój ból głowy zelżał (pojawił się ból żołądka 😉 a pogoda się poprawiła, więc postanowiliśmy jeszcze pojechać do Term Karakali. To było kiedyś miejsce, gdzie rzymianie mogli spędzać czas, korzystając z basenów z zimną i gorącą wodą i saun, a oprócz tego w olbrzymim kompleksie mieściły się sklepy, gastronomia, biblioteka, ogrody, sale gimnastyczne, sale masażu, sale wypoczynkowe. Termy mogły pomieścić podobno 10 000 osób i funkcjonowały 300 lat, póki Goci nie zniszczyli akweduktów doprowadzających wodę do Rzymu.
Termy Karakali
To co widać na powierzchni robi olbrzymie wrażenie. Monumentalne, wysokie ściany, zdobione posadzki, dobrze też widać tereny basenów, gdzie teren się obniża ku środkowi, gdzieniegdzie zachowały się też marmurowe i płytkowe zdobienia ścian. Do tego świadomość, że pod stopami kryją się kolejne poziomy – kotłownie. Spacer po tym miejscu bardzo działa na wyobraźnię i zdecydowanie warto zajrzeć do Term Krakali, zwłaszcza, że normalnie bilet kosztuje 8 euro więc nie tak źle, jak na możliwości cenowe Rzymu ;).
Termy Karakali
I na koniec miała być truskawka na torcie czyli Google
Kolejnym punktem tego dnia była wystawa Google’a. Chociaż tak naprawdę nie wiedzieliśmy, czego się spodziewać. Google ogłaszało tę „imprezę” jako połączenie przeszłości z przyszłością i generalnie całość owiana była tajemnicą (i po włosku, więc na jedno wychodzi :P). Wstęp był darmowy, więc postanowiliśmy zobaczyć, co to takiego.
Kiedy dotarliśmy na miejsce naszym oczom ukazała się kolejka na kilkadziesiąt osób. Miejsce było niezbyt „wyjściowe” – dzielnica zdecydowanie nieturystyczna, kamienice odrapane. Przypięliśmy jednak rowery i stanęliśmy w ogonku. Chyba towarzyszy nam szczęście do tego typu akcji, bo po nas nadciągnęły tłumy ludzi.
Niestety kolejka posuwała się bardzo powoli, co jakieś 15-30 minut wpuszczano do środka po dziesięć osób, oczywiście pod warunkiem, że wcześniej wyszło odpowiednio dużo. Czekaliśmy chyba półtorej godziny i nieźle zmarzliśmy. Trochę wstyd dla Google’a, takie polowe warunki… mieliśmy nadzieję, że w środku będzie chociaż trochę cieplej i że w ogóle warto czekać.
Wreszcie nadeszła nasza kolej, wpuścili nas za czerwoną kotarę. Wewnątrz, na środku białego korytarza, ustawiony był wielki ekran, na którym wyświetlano film – reklamę o połączeniu przeszłości z przyszłością i zdjęciami z Włoch, a za ekranem była… hm.. „wystawa”.
Jedno stoisko z panią, która pokazywała wszystkim możliwości nowej kamery Google, która skanowała obrazy w olbrzymiej rozdzielczości, więc można było powiększać tak bardzo, żeby dokładnie przyjrzeć się szczegółom nieuchwytnym w normalnej wielkości, np. pojedynczym pociągnięciom pędzla pana Canaletto. Były trzy smartfony do podotykania, jedno stoisko ze sprzętem, który umożliwiał rysowanie w powietrzu. Nakładało się gogle, w ręku trzymało się coś w rodzaju joysticka i rysowało się, a widzowie mogli to wszystko oglądać na wielkim ekranie (konkretnie były to czarne bazgroły), kolejka była długa, więc tylko chwilę się przyglądaliśmy i poszliśmy dalej. Kolejne stanowisko, również z długą kolejką, to były googolowskie okulary pozwalające prawdopodobnie znaleźć się na trójwymiarowej mapie jednego z włoskich miast (chyba Florencji). Do testowania były tylko dwie pary okularów, więc nie chciało nam się czekać, aż będziemy mogli się do nich dostać. Na trzecim stanowisku była możliwość przeniesienia się na tor wyścigów konnych, również za pośrednictwem gogli (do dyspozycji dwie pary) i słuchawek, które tłumiły dźwięki z zewnątrz i odtwarzały odgłosy zawodów. Tym razem udało nam się wypróbować sprzęt i byliśmy naprawdę pod niesamowitym wrażeniem. Obraz był bardzo realistyczny, dźwięki również. Można było się obracać dookoła siebie, patrzeć w górę i w dół, wszystko tak, jakby się właśnie stało przy samym torze, brakowało tylko zapachu 😉 Trwało to jednak zaledwie parę minut i maksymalnie po pół godzinie wyszliśmy z całej „imprezy”. Dosyć spore rozczarowanie, tak mało sprzętu do sprawdzenia, a tyle stania w kolejce na zimnie po to, żeby w środku znowu stać w kolejce. Nie wygrzaliśmy się też zbytnio, a w dodatku byliśmy już tak zmęczeni, że nie robiliśmy żadnych zdjęć. Zresztą nikt nie robił, być może nawet nie wolno było. No ale udało nam się spojrzeć przez gogle VR i było to niezwykłe doświadczenie.
Następna darmowa niedziela dopiero w styczniu, po Nowym Roku, może być ciężko 😉
Zdjęcia z Google’a nie ma, więc chociaż panorama z Zamku 😉
Wreszcie jesteśmy w Rzymie! 🙂 To miasto nas oszołomiło, kiedy byliśmy tu po raz pierwszy kilka lat temu. Dlatego, kiedy teraz zdecydowaliśmy się na naszą wyprawę, to mieliśmy dwa wybory. Na czas zimy albo inna półkula albo jakiś dłuższy przystanek. Wybraliśmy pozostanie w Rzymie, który tak nam zapadł w pamięć i którego było nam mało po poprzednim ekspresowym zwiedzaniu.
Wzgórze palatyńskie i Domus Augustana
Po wielu niezliczonych godzinach spędzonych przed komputerami, przewertowaniu setek ogłoszeń dotyczących wynajmu mieszkania w tym mieście, uniknięcia wielkiego oszustwa (uwaga, wynajmując mieszkanie na odległość szukajcie wybranego zdjęcia w grafice Google, może się okazać, że ten sam pokój jest jednocześnie w Berlinie, Sydney i Amsterdamie…), długich negacjach z właścicielami, udało nam się podjąć decyzję i poprzez portal Airbnb (o nim chyba będzie osobny post, bo zachwyty nad tym serwisem są dla nas niezrozumiałe) wynajęliśmy mieszkanie, tuż obok Watykanu.
Pierwsze wrażenia z miasta
Do samego Rzymu wjechaliśmy pociągiem. Pogoda była kiepska, więc odpuściliśmy sobie zmaganie z wiatrem i deszczem. Trochę szkoda, bo tereny przez które wiodła linia kolejowa były wspaniałe. Ale trochę i dobrze, bo byliśmy zmęczeni i ja z przyjemnością dałam się wieść maszynie, zamiast własnym nogom 😉
Rzym jest ogromny, zatłoczony i zakorkowany. Przez ostanie tygodnie nie byliśmy w tak wielkim mieście, dlatego jego rozmiar i zgiełk nas początkowo przytłoczył. Ale z każdym dniem jest coraz lepiej. Przyzwyczajamy się do lawirowania między samochodami, motorynkami i turystami, do tego, że w ścisłym centrum jest prawie wszędzie bruk, po którym jeździ się nieco ciężej niż po asfalcie.
Fontanna di Trevi i wieczne tłumy
W tym mieście niewiarygodne jest to, że na każdym kroku czyhają na Ciebie pamiątki starożytności. Jedziesz do Auchana jakąś współczesną dzielnicą a tu jak nie wyskoczy zza rogu wielki akwedukt z II wieku n.e. Albo spacerujesz po park, czy jedziesz sobie spokojnie ulicą, a tu jakieś grobowce, resztki świątyni czy inna starożytna inskrypcja na kolumnie, która sobie stoi ni z tego ni z owego przy drodze. Niesamowite. Oczywiście nie wspominając o samym centrum, które sprawia, że nie wiadomo na co patrzeć i nie da się tak po prostu dojść do celu nie zbaczając po drodze, aby obejrzeć coś ciekawego.
Druga rzecz, po tych wszystkich fantastycznych budowlach, to to, że są tu palmy i papugi! To niezwykłe, iść na spacer lub jechać rowerem na przejażdżkę, codziennie mijać palmy, które stały się normą w krajobrazie a w parku słyszeć rozwrzeszczany skrzek papug, zamiast pohukiwań cukrówki.
Niesamowite jest też to, że ze względu na lokalizację naszego mieszkania, codziennie mijamy Watykan, Zamek Sant’Angelo i przejeżdżamy przez Plac św. Piotra. Nie jesteśmy wierzący, ani to miejsce nie ma dla nas jakiegoś nadzwyczajnego wymiaru i wolelibyśmy mieszkać po drugiej stronie Centrum, ale jednak nie narzekamy.
Castel Sant’Angelo
Co już zrobiliśmy a co zamierzamy zrobić?
Początek tygodnia minął nam na ogarnianiu się w nowym miejscu, na rozpoznawaniu najbliższego terenu (to zresztą nadal trwa), zakupach (to jedna z najfajniejszych rzeczy, móc kupić dużo pysznego jedzenia i zamknąć je w lodówce na następne kilka dni) kilku wycieczkach. Na razie jeździmy i oglądamy, codziennie odkrywamy coś nowego. Wiadomo, w ścisłym centrum już byliśmy, ale nie przeszkadza nam to zachwycać się nim od nowa i wciąż.
Powoli też zbieramy punkty, które chcemy zobaczyć lub zwiedzić, żeby nic nam nie umknęło, no i chcemy też mieć listę na czas, kiedy odwiedzi nas wesoła rodzinna gromadka, aby pokazać im to, co najlepsze w mieście.
Co jeszcze?
Jak już wspomniałam zakupy są jedną z lepszych atrakcji 😉 We Włoszech jest trochę inny asortyment, więc jest w czym wybierać.
Zacznijmy od makaronów. W każdym szanującym się sklepie znajdziesz przynajmniej jeden bardzo długi regał z makaronami. Wszelkie kształty, rozmiary i kolory. Z nadzieniem i bez.
Następnie sery, a zwłaszcza mozarella, której są dziesiątki rodzajów, zarówno „zwykłej” jak i tej do smażenia. Bo to inny rodzaj.
Mięso również jest tutaj niezwykłe. W zasadzie żadna część zwierzęcia się nie marnuje. Odkryliśmy paczkowane móżdżki, dziwne, rozkrojone (chyba świńskie) nóżki, coś co wyglądało jak jelita (pełne zawartości :P) skórę, głowiznę z oliwkami, oraz ścięgna wołowe z cebulką. Jami.
Mięsko :p
Tak samo owoce morza. Wszelkiego rodzaju. Od małży przez ośmiornice po ryby a także dziwne żyjątka. Niektóre świeże (ale martwe), inne zamrożone, jeszcze inne przygotowane w jakiś fikuśny sposób.
Ale okej, teraz coś dobrego. Kawa. Tutaj z jednej strony pewne rozczarowanie, bo nigdzie we Włoszech, nawet w Rzymie, nie znaleźliśmy rozpuszczalnej kawy. Czasem trafi się jeden czy dwa rodzaje małej i drogiej Nescafe. Natomiast kaw sypanych i do ekspresów są znowu dziesiątki rodzajów. Dobre marki typu Lavazza czy Kimbo w bardzo atrakcyjnych cenach, oprócz tego kilka rodzajów kaw zbożowych i bezkofeinowych.
Słodycze, zwłaszcza sucharki i ciastka. Ze względu na fakt, że te produkty stanowią podstawę włoskiego śniadania ich wybór jest zawsze olbrzymi. Na szczęście popularne są też ciastka migdałowe, które mogę jeść w ilościach hurtowych 😛
Pizze, których rodzaje przyprawiają o ból głowy. W zasadzie dostępne w każdej piekarni i pizzerii, można też kupować na kawałki. Są nawet takie z ziemniakami albo z frytkami.
Lody. Nawet o tej porze roku lodziarnie są otwarte i oferują bardzo duży wybór bardzo drogich smaków 😛
A dlaczego są otwarte? Ponieważ pogoda jest bardzo przyzwoita. Większość czasu jest słonecznie i bezchmurnie. Jest około dwudziestu stopni w dzień i bez problemu można przechadzać się w krótkim rękawku, czy jeździć na rowerze w sandałach 😉
Zegar wodny, widać jesień ale są też palmy 😉
No i na końcu warzywa. Bardzo duży wybór różnego rodzaju zielenizny z którą nie bardzo wiemy co zrobić, ale kupujemy 😛 Nawet nie znamy polskich odpowiedników nazw tych warzyw. Na przykład jedliśmy już liście rzepy brokułowej (Cime di rapa) 😛 chcemy spróbować ile się da i przy okazji nadrobić naszą podróżną dietę, nie do końca zdrową (chociaż staramy się jeść w miarę normalnie 😉 )
Na razie szumi nam w głowach od tej rzymskiej rzeczywistości i próbujemy się jakoś w tym wszystkim odnaleźć, ale to bardzo miłe, pełne ekscytacji uczucie 🙂
